دوره 17، شماره 2 - ( فصلنامه علمی تخصصی طب کار یزد 1404 )
جلد 17 شماره 2 صفحات 55-48 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.KAUMS.REC.1394
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
kalantar mehrjardi F, sepehrmanesh Z, moraveji S A. Investigating different dimensions of sleep quality in medical university students. tkj 2025; 17 (2) :48-55
URL: http://tkj.ssu.ac.ir/article-1-1303-fa.html
URL: http://tkj.ssu.ac.ir/article-1-1303-fa.html
کلانترمهرجردی فرحناز، سپهرمنش زهرا، مروجی سید علیرضا. بررسی ابعاد مختلف کیفیت خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی. فصلنامه علمی تخصصی طب کار. 1404; 17 (2) :48-55
دانشگاه علوم پزشکی یزد ، farah.nasimebahar@gmail.com
متن کامل [PDF 540 kb]
(5 دریافت)
| چکیده (HTML) (11 مشاهده)
References
1. Rawlins RP, Williams SR, Beck CK. Mental health-psychiatric nursing: a holistic life-cycle approach.3rded. St. Louise: Mosby; 1993.
2. Lund HG, Reider BD, Whiting AB, Prichard JR. Sleep Patterns and Predictors of Disturbed Sleep in a Large Population of College Students. J Adolesc Health. 2010; 46(2):124-32.
3. Gooneratne NS, Weaver TE, Cater JR, Pack FM, Arner HM, Greenberg AS, et al. Functional outcomes of excessive daytime sleepiness in older adults. J Am Geriatr Soc. 2003; 51(5): 642-9.
4. Breslau N, Roth T, Rosenthal L, Andreski P. Sleep disturbance and psychiatric disorders: alongitudinal epidemiological study of young adults. Biol psychiatry. 1996; 39(6): 411-8.
5. Safdari Dah Cheshmeh F, Del Aram M, parvin N, Kheirisoleiman N, Frozandeh N, Kazemian A. Factors affecting in academic achievement of students in nursing and midwifery school, Shahr-e-KordUniversity of Medical Sciences . Journal of Shahr-e-Kord University of Medical Sciences. 2007; 9(3): 71-77.
6-veldi m, alouja a, vasar v .sleep quality and more common sleep related problems in medical students.sleep med. 2005:6(3):269-75.
7-Lima PF, Medeiros ALD, Araujo DJF. Sleep-wake pattern of medical students:early versus late class starting time. Brazilian Journal of Medical and Biological Research. 2002; 35(1):1373-1377.
8- Kamdara BB, Kaplanb KA, Kezirianc EJ, Dement WC. The impact of extended sleep on daytime alertness, vigilance, and mood. Sleep Med . 2004;5(5):441-8.
9- Farrahi J, Nakhaee N, Sheibani V, Mirkaf A. Psychometric properties of the Persian version of the Pittsburgh Sleep Quality Index addendum for PTSD (PSQI-A). Sleep Breath. 2009;13 (3): 259-62.[Persian]
10. Oginska H, Pokorski J. Fatigue and mood correlates of sleep length in three age-social groups: School children, students, and employees. Chronobiology international. 2006;23(6):1317-28.
11- Van Dongen HP, Maislin G, Mullington JM, Dinges DF. The cumulative cost of additional wakefulness: dose-response effects on neurobehavioral functions and sleep physiology from chronic sleep restriction and total sleep deprivation. Sleep. 2003; 26: 117-26.
12-Nojomi M, Ghalhe Bandi MF, Kaffashi S. Sleep pattern in medical students and residents. Arch Iran Med. 2009;12(6):542-9.
13- Tavallaie SA, Assari SH, Najafi M, Habibi M, Ghanei M. Study of Sleep Quality in Chemical-Warfare-Agents Exposed Veterans. Journal of Military Medicine. 2005;6(4): 241-248.
14- Kalgari Sh, Afshar Moghadam F, Azar M. Types of sleep disorders in nurses. Science University Gorgan Medicine. 2002; 3(7): 46-50.
15- Shahsund I, Mehrdad R, Sadeghi Nit Haqiqi Kh. Examination of the prevalence of sleep in the staff Nursing at Imam Khomeini Hospital in Tehran and its influencing factors. Urmia University of Medical Sciences. 2002;12(3);237.
16- Van Dongen HP, Maislin G, Mullington JM, Dinges DF. The cumulative cost of additional wakefulness: dose-response effects onneurobehavioral functions and sleep physiology from chronic sleep restriction and total sleep deprivation. Sleep. 2003; 26: 117-26.
17- Lockley SW, Cronin JW, Evans EE, Cade BE, Lee CJ, Landrigan CP, et al. Effect of reducing interns' weekly work hours on sleep and attentional failures. N Engl J Med. 2004; 351: 1829-37.
18- Gaba DM, Howard SK. Patient safety: fatigue among clinicians and the safety of patients. N Engl J Med. 2002; 347: 1249-55
1متخصص طب کار، دانشگاه علوم پزشکی شهیدصدوقی یزد، میبد، ایران
2 متخصص روانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان ،کاشان، ایران
3 متخصص بهداشت اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان،کاشان، ایران
*نویسنده مسئول: تلفن تماس 09133502092 ،farah.nasimebahar@gmail.com
تاریخ دریافت: 7/3/1403 تاریخ پذیرش:4/9/1403
متن کامل: (5 مشاهده)
چکیده
مقدمه: خواب یکی از مهم‌ترین چرخه‌های شبانه‌روزی و یک الگوی پیچیده زیست‌شناسی است. خواب و اختلالات خواب در زندگی افراد جامعه نقش بسیار مهمی دارد. شیوع اختلالات خواب در بین افراد جامعه به ویژه جوانان رو به افزایش می‌باشد برخی گروه‌ها مانند دانشجویان بیشتر دچار مشکلات خواب می‌شوند. هدف مطالعه حاضر بررسی کیفیت خواب در دانشجویان بود.
روش بررسی: این مطالعه مورد-شاهدی بر روی دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی94-1393 انجام شد. 200 نفر از دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان شامل100 نفر (50 درصد) بااختلال خواب و100 نفر (50 درصد) بدون اختلال خواب به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه پیترزبورگ بود. داده‌ها پس از ورود به نرم افزار EPIINFO و رفع اشکالات و خطاها، توسط نرم‌افزارSPSS 16 مورد توصیف اماری قرار گرفت و جهت بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته از آزمون‌های لازم مانند کای اسکویر و یا آزمون t-test استفاده شد. جهت کنترل متغیرهای مخدوش‌کننده از روش‌های رگرسیونی مربوطه استفاده شد.
نتایج: 92 نفر از دانشجویان(46درصد) پسر و 108 نفر(54 درصد)دختر بودند. 22 نفر (11 درصد) متاهل و 177 نفر (5/88درصد) مجرد بودند. میانگین سنی در افراد دارای اختلال خواب برابر 61/22 سال و در افراد بدون اختلال خواب برابر 35/22 سال بود که تفاوت معنی‌داری نداشتند. بیشترین فراوانی ساعات خوابیدن شرکت‌کننده‌ها مربوط به ساعت 24 می‌باشد که 51 نفر (5/25 درصد) بوده است و بر اساس تست‌های آماری ارتباطی بین اختلال خواب و ساعت خوابیدن وجود نداشت( 287/0 P:)
نتیجه گیری: کیفیت خواب نقش مهمی در سلامت دانشجویان دارد. افراد دارای اختلال خواب به طور متوسط ساعات خواب واقعی کمتری نسبت به افراد بدون اختلال خواب داشتند که رابطه معنی‌داری بین اختلال خواب و ساعت واقعی خوابیدن وجود داشت. توجه به بهبود کیفیت خواب دانشجویان ساکن در خوابگاه‌ها و اقدامات لازم ازجمله آگاهی و آموزش بهداشت خواب امری ضروری جهت بهبود وضعیت سلامت دانشجویان می‌باشد.
واژه‌های کلیدی: کیفیت خواب، بهداشت خواب، دانشجویان
مقدمه
مقدمه: خواب یکی از مهم‌ترین چرخه‌های شبانه‌روزی و یک الگوی پیچیده زیست‌شناسی است. خواب و اختلالات خواب در زندگی افراد جامعه نقش بسیار مهمی دارد. شیوع اختلالات خواب در بین افراد جامعه به ویژه جوانان رو به افزایش می‌باشد برخی گروه‌ها مانند دانشجویان بیشتر دچار مشکلات خواب می‌شوند. هدف مطالعه حاضر بررسی کیفیت خواب در دانشجویان بود.
روش بررسی: این مطالعه مورد-شاهدی بر روی دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی94-1393 انجام شد. 200 نفر از دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان شامل100 نفر (50 درصد) بااختلال خواب و100 نفر (50 درصد) بدون اختلال خواب به صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه پیترزبورگ بود. داده‌ها پس از ورود به نرم افزار EPIINFO و رفع اشکالات و خطاها، توسط نرم‌افزارSPSS 16 مورد توصیف اماری قرار گرفت و جهت بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته از آزمون‌های لازم مانند کای اسکویر و یا آزمون t-test استفاده شد. جهت کنترل متغیرهای مخدوش‌کننده از روش‌های رگرسیونی مربوطه استفاده شد.
نتایج: 92 نفر از دانشجویان(46درصد) پسر و 108 نفر(54 درصد)دختر بودند. 22 نفر (11 درصد) متاهل و 177 نفر (5/88درصد) مجرد بودند. میانگین سنی در افراد دارای اختلال خواب برابر 61/22 سال و در افراد بدون اختلال خواب برابر 35/22 سال بود که تفاوت معنی‌داری نداشتند. بیشترین فراوانی ساعات خوابیدن شرکت‌کننده‌ها مربوط به ساعت 24 می‌باشد که 51 نفر (5/25 درصد) بوده است و بر اساس تست‌های آماری ارتباطی بین اختلال خواب و ساعت خوابیدن وجود نداشت( 287/0 P:)
نتیجه گیری: کیفیت خواب نقش مهمی در سلامت دانشجویان دارد. افراد دارای اختلال خواب به طور متوسط ساعات خواب واقعی کمتری نسبت به افراد بدون اختلال خواب داشتند که رابطه معنی‌داری بین اختلال خواب و ساعت واقعی خوابیدن وجود داشت. توجه به بهبود کیفیت خواب دانشجویان ساکن در خوابگاه‌ها و اقدامات لازم ازجمله آگاهی و آموزش بهداشت خواب امری ضروری جهت بهبود وضعیت سلامت دانشجویان می‌باشد.
واژه‌های کلیدی: کیفیت خواب، بهداشت خواب، دانشجویان
مقدمه
خواب یکی از مهم‌ترین چرخه‌های شبانه‌روزی و یک الگوی پیچیده زیست‌شناسی است(1). خواب و اختلالات خواب در زندگی روزمره افراد جامعه نقش بسیار مهمی دارد و شیوع اختلالات خواب در بین افراد جامعه به ویژه جوانان روبه افزایش می‌باشد(2). کیفیت زندگی و فعالیت افراد در ساعات بیداری تحت تاثیر کیفیت خواب افراد قرار می‌گیرد(3).
مقالات مروری اخیر نقش مهم خواب را در پروسه یادگیری تقویت حافظه بیان کرده‌اند(4). دانشجویان به عنوان منابع معنوی جامعه و آینده‌سازان کشور نیروهای برگزیده از نظر استعداد خلاقیت و پشتکارند، لذا پیشرفت تحصیلی و موفقیت آنها به دنبال برخورداری از آرامش و امنیت خاطر در کلیه ابعاد و توجه به سایر عوامل تاثیرگذار در محیط یادگیری آنها است .لازم است با شناسایی و رفع مشکلات و مسایل تاثیرگذار در آسایش فکری و جسمی دانشجویان خصوصا دانشجویان ساکن خوابگاه‌ها در جهت بهبود و پیشرفت تحصیلی دانشجویان اقدام نماییم(5). لذا با توجه به شیوع بالای مشکلات خواب در میان دانشجویان نسبت به افراد غیر دانشجو (6) و مطالعات بسیار محدود انجام شده در زمینه ارتباط اختلالات خواب در ایران برآن شدیم تا به بررسی کیفیت خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان بپردازیم.
روش بررسی
این مقاله مورد- شاهدی می‌باشدکه دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان در آن شرکت کرده‌اند و نمونه از دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان که تمایل به شرکت در پژوهش داشتند، انتخاب شد. از هر خوابگاه تعدادی به صورت تصادفی به کمک اعداد تصادفی انتخاب گردیدند. 100نمونه با اختلال خواب و100 نمونه‌ی بدون اختلال خواب به دست آوردیم و به بررسی سلامت روان بر روی این 2گروه شامل 100 نفر با اختلال خواب و100 نفر بدون اختلال خواب پرداختیم. معیارهای ورود به مطالعه شامل دانشجویان ورودی دانشگاه علوم پزشکی کاشان و ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان که تمایل به شرکت در مطالعه را داشتند و معیارهای خروج از آن شامل ابتلا به بیماری جسمی مزمن یا ناتوان‌کننده شامل سابقه ابتلا به اختلال روان پزشکی تحت درمان دارویی، استفاده از داروهای روان پزشکی و غیر روان پزشکی تاثیرگذار بر روی خواب افراد، سکونت کمتر از 3 ماه در خوابگاه و سابقه مصرف دخانیات و الکل بود.
از پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگPSQI: Pittsburgh Sleep Quality Index) ) برای بررسی ابعاد کیفیت خواب استفاده شد. پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ شامل 9 سوال در7 بعد است که سؤالات 1 تا 4 به صورت باز، کوتاه وتک جوابی و سؤال 5 تا 9 به صورت چهارجوابی بودند. مجموع امتیازات 7 بعد پرسشنامه، نمره کل پرسشنامه را تشکیل می‌دهدکه دامنه آن بین 0 تا 21 است، در ضمن، هر بعد پرسشنامه نمره‌ای بین 0 تا 3 را به خود اختصاص می‌داد. نمرات بالاتر نشان‌دهنده کیفیت پایین‌تر خواب است. نمره بیشتر از 5 نشان می‌دهدکه فرد مشکل خواب دارد(7). پرسشنامه پیتزبورگ از حساسیت 6/89 و ویژگی 5/86 برخوردار است و نگرش بیمار را پیرامون کیفیت خواب طی 4 هفته گذشته بررسی می‌کند. اعتبار این پرسشنامه برای جمعیت ایرانی، طی مطالعه فرهادی نسب و عظیمی تأییدشده است. نخعی و همکاران نیز طی مطالعه‌ای حساسیت 100 درصد و ویژگی 93 درصد و آلفای کرونباخ 89/0، را برای نسخه فارسی پرسشنامه به دست آوردند(8). حساسیت و ویژگی آن به واسطه مقایسه نمره مقیاس کیفیت خواب DSMIV-IR بررسی شد و نتایج نشان داد که از حساسیت 8/98 و ویژگی 84 درصد برخوردار است(9).
گردآوری داده‌ها در این پژوهش در طول ترم تحصیلی با حضور پژوهشگر در خوابگاه دانشجویان، ارایه توضیحات لازم، تأکید بر محرمانه بودن اطلاعات و عدم نیاز به درج نام دانشجو و جلب مشارکت آنها انجام شد. سپس پرسشنامه پیترزبرگ(PSQI: Pittsburgh Sleep Qualit Index) در اختیار دانشجویان قرارگرفته و تکمیل شد. ملاحظات اخلاقی از جمله محرمانه ماندن اطلاعات و داشتن رضایت از شرکت در مطالعه و داشتن حق انصراف از شرکت در هر مرحله از پژوهش نیز رعایت گردید.
نتایج
بر اساس جدول شماره 1 که ساعات خوابیدن شرکت‌کننده‌ها را نشان می‌دهد بیشترین فراوانی مربوط به ساعت 24 می‌باشد که 51 نفر (5/25 درصد) بوده است و بر اساس تست‌های آماری ارتباطی بین اختلال خواب و ساعت خوابیدن وجود ندارد( 287/0 p:).
مقالات مروری اخیر نقش مهم خواب را در پروسه یادگیری تقویت حافظه بیان کرده‌اند(4). دانشجویان به عنوان منابع معنوی جامعه و آینده‌سازان کشور نیروهای برگزیده از نظر استعداد خلاقیت و پشتکارند، لذا پیشرفت تحصیلی و موفقیت آنها به دنبال برخورداری از آرامش و امنیت خاطر در کلیه ابعاد و توجه به سایر عوامل تاثیرگذار در محیط یادگیری آنها است .لازم است با شناسایی و رفع مشکلات و مسایل تاثیرگذار در آسایش فکری و جسمی دانشجویان خصوصا دانشجویان ساکن خوابگاه‌ها در جهت بهبود و پیشرفت تحصیلی دانشجویان اقدام نماییم(5). لذا با توجه به شیوع بالای مشکلات خواب در میان دانشجویان نسبت به افراد غیر دانشجو (6) و مطالعات بسیار محدود انجام شده در زمینه ارتباط اختلالات خواب در ایران برآن شدیم تا به بررسی کیفیت خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان بپردازیم.
روش بررسی
این مقاله مورد- شاهدی می‌باشدکه دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان در آن شرکت کرده‌اند و نمونه از دانشجویان ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان که تمایل به شرکت در پژوهش داشتند، انتخاب شد. از هر خوابگاه تعدادی به صورت تصادفی به کمک اعداد تصادفی انتخاب گردیدند. 100نمونه با اختلال خواب و100 نمونه‌ی بدون اختلال خواب به دست آوردیم و به بررسی سلامت روان بر روی این 2گروه شامل 100 نفر با اختلال خواب و100 نفر بدون اختلال خواب پرداختیم. معیارهای ورود به مطالعه شامل دانشجویان ورودی دانشگاه علوم پزشکی کاشان و ساکن در خوابگاههای دانشگاه علوم پزشکی کاشان که تمایل به شرکت در مطالعه را داشتند و معیارهای خروج از آن شامل ابتلا به بیماری جسمی مزمن یا ناتوان‌کننده شامل سابقه ابتلا به اختلال روان پزشکی تحت درمان دارویی، استفاده از داروهای روان پزشکی و غیر روان پزشکی تاثیرگذار بر روی خواب افراد، سکونت کمتر از 3 ماه در خوابگاه و سابقه مصرف دخانیات و الکل بود.
از پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگPSQI: Pittsburgh Sleep Quality Index) ) برای بررسی ابعاد کیفیت خواب استفاده شد. پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ شامل 9 سوال در7 بعد است که سؤالات 1 تا 4 به صورت باز، کوتاه وتک جوابی و سؤال 5 تا 9 به صورت چهارجوابی بودند. مجموع امتیازات 7 بعد پرسشنامه، نمره کل پرسشنامه را تشکیل می‌دهدکه دامنه آن بین 0 تا 21 است، در ضمن، هر بعد پرسشنامه نمره‌ای بین 0 تا 3 را به خود اختصاص می‌داد. نمرات بالاتر نشان‌دهنده کیفیت پایین‌تر خواب است. نمره بیشتر از 5 نشان می‌دهدکه فرد مشکل خواب دارد(7). پرسشنامه پیتزبورگ از حساسیت 6/89 و ویژگی 5/86 برخوردار است و نگرش بیمار را پیرامون کیفیت خواب طی 4 هفته گذشته بررسی می‌کند. اعتبار این پرسشنامه برای جمعیت ایرانی، طی مطالعه فرهادی نسب و عظیمی تأییدشده است. نخعی و همکاران نیز طی مطالعه‌ای حساسیت 100 درصد و ویژگی 93 درصد و آلفای کرونباخ 89/0، را برای نسخه فارسی پرسشنامه به دست آوردند(8). حساسیت و ویژگی آن به واسطه مقایسه نمره مقیاس کیفیت خواب DSMIV-IR بررسی شد و نتایج نشان داد که از حساسیت 8/98 و ویژگی 84 درصد برخوردار است(9).
گردآوری داده‌ها در این پژوهش در طول ترم تحصیلی با حضور پژوهشگر در خوابگاه دانشجویان، ارایه توضیحات لازم، تأکید بر محرمانه بودن اطلاعات و عدم نیاز به درج نام دانشجو و جلب مشارکت آنها انجام شد. سپس پرسشنامه پیترزبرگ(PSQI: Pittsburgh Sleep Qualit Index) در اختیار دانشجویان قرارگرفته و تکمیل شد. ملاحظات اخلاقی از جمله محرمانه ماندن اطلاعات و داشتن رضایت از شرکت در مطالعه و داشتن حق انصراف از شرکت در هر مرحله از پژوهش نیز رعایت گردید.
نتایج
بر اساس جدول شماره 1 که ساعات خوابیدن شرکت‌کننده‌ها را نشان می‌دهد بیشترین فراوانی مربوط به ساعت 24 می‌باشد که 51 نفر (5/25 درصد) بوده است و بر اساس تست‌های آماری ارتباطی بین اختلال خواب و ساعت خوابیدن وجود ندارد( 287/0 p:).
جدول 1: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب ساعت خوابیدن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| ساعت خوابیدن | 1 | 1:30 | 2 | 2:30 | 3 | 3:30 | 4 | 22 | 22:30 | 23 | 23:30 | 24 | 24:30 | مجموع | ||
| اختلال خواب | ندارد | فراوانی | 20 | 6 | 17 | 2 | 9 | 0 | 3 | 1 | 0 | 3 | 0 | 27 | 12 | 100 |
| درصد | 20 | 6 | 17 | 2 | 9 | 0 | 3 | 1 | 0 | 3 | 0 | 27 | 12 | 100 | ||
| دارد |
فراوانی | 20 | 6 | 21 | 4 | 11 | 2 | 1 | 0 | 1 | 5 | 2 | 24 | 3 | 100 | |
| درصد | 20 | 6 | 21 | 4 | 11 | 2 | 1 | 0 | 1 | 5 | 2 | 24 | 3 | 100 | ||
| مجموع | فراوانی | 40 | 12 | 38 | 6 | 20 | 2 | 4 | 1 | 1 | 8 | 2 | 51 | 15 | 200 | |
| درصد | 20 | 6 | 19 | 3 | 10 | 1 | 2 | 0/5 | 0.5 | 4 | 1 | 25/5 | 7.5 | 100 | ||
( 287/0 p:)بر اساس جدول جدول شماره 2 افراد دارای اختلال خواب به طور متوسط تاخیر خواب بیشتری نسبت به افراد بدون اختلال خواب داشتند و براساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و تاخیر در خواب وجود دارد(001/0 P: ).
جدول 2: توزیع فراوانی دقایق تاخیر خواب بر حسب اختلال خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
بر اساس جدول شماره 3 افراد دارای اختلال خواب به طور متوسط ساعات خواب واقعی کمتری نسبت به افراد بدون اختلال خواب داشتند و براساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و ساعات واقعی وجود دارد.
(05/0 P-value<)
جدول 3: توزیع فراوانی ساعات خواب واقعی بر حسب اختلال خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
کیفیت ذهنی خواب یکی از بعدهای کیفیت خواب می‌باشد که در جدول 4 مورد بررسی قرار گرفته است و به صورت نمره‌های 0 تا 3 نمره‌گذاری می‌شود.
براساس این جدول 5/59 درصد افراد مورد مطالعه دارای امتیاز 1 بودند، 5/23درصد دارای امتیاز 2 و 6 درصد دارای امتیاز 3 بودند. در گروه دارای اختلال خواب 98 درصد افراد دارای کیفیت ذهنی خواب 2/1و3 بودند. در گروه بدون اختلال خواب 20 درصد افراد دارای امتیاز 0 و بدون مشکل در کیفیت ذهنی خواب بودند و 80 درصد اختلال کیفیت ذهنی خواب داشتند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین کیفیت ذهنی خواب و اختلال خواب وجود دارد(001/0> p)
جدول 4: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب کیفیت ذهنی خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
001/0> p
تاخیر در به خواب رفتن بعد دوم کیفیت خواب می‌باشد که در جدول 5 مورد بررسی قرار گفته است بر اساس اطلاعات موجود در این جدول 23 درصد افراد بدون اختلال خواب و تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند و 77 درصد جمعیت مورد بررسی دارای تاخیر در خواب رفتن بوده‌اند. در گروه بدون اختلال خواب 34 درصد بدون تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند و 66 درصد دارای تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند. در گروه دارای اختلال خواب 12 درصد بدون تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند در حالی که 88 درصد درجات متفاوتی از تاخیر در به خواب رفتن داشته‌اند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین تاخیر در به خواب رفتن و اختلال خواب وجود دارد(001/0 P:)
جدول 5: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب تاخیر در به خواب رفتن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
001/0 P:
بعد سوم کیفیت خواب، طول مدت خواب می‌باشد که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود مدت زمان خواب واقعی بیش از 7 ساعت امتیاز 0 و 6-7 ساعت امتیاز 1 و 5-6 ساعت امتیاز2 و کمتر از 5 ساعت امتیاز 3 داده می‌شود. 25 درصد افراد به طور کلی در طول مطالعه بدون اختلال در طول مدت خواب بوده‌اند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و طول مدت خواب وجود دارد( 001/0> p)
جدول6: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب طول مدت خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
001/0> p
بر اساس جدول شماره 7 که به بررسی اختلال خواب بر حسب خواب مفید پرداخته است باشد که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود. امتیاز 0یعنی بیش از85٪ از زمان کل خواب دارای خواب واقعی بوده است و امتیاز 1 یعنی بین 75٪-84٪ و امتیاز 2 بین 65٪-74٪ و نیز امتیاز 3 یعنی کمتر از 65٪ از زمان در رختخواب بودن دارای خواب مفید بوده است.
98 درصد از افرادی که اختلال خواب نداشتند خواب مفید داشتند و در گروه افراد دارای اختلال خواب نیز 61 درصد خواب مفید داشتند. به صورت کلی 159 نفر (5/79 درصد) خواب مفید داشتند و 5/20 درصد افراد مورد بررسی درجات متفاوتی از عدم خواب مفید را داشتند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین خواب مفید و اختلال خواب وجود دارد(001/0 (P:.
جدول7: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب خواب مفید در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
001/0 P:
جدول شماره 8 به بررسی اختلال خواب بر حسب
Sleep disorder پرداخته است که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود. امتیاز 0 یعنی در یک ماه گذشته اختلالات خواب نظیر بیدار شدن مکرر در خواب نداشته است ( به راحتی نفس کشیدن، خروپف کردن، احساس سرما و یا گرما و یا کابوس دیدن و درد در حین خواب نداشته). امتیاز1 کمتر از یکبار در هفته و امتیاز2 یعنی1-2 باردر هفته و امتیاز 3 یعنی 3 بار یا بیشتر در هفته دچار اختلالات خواب بوده است.
84 درصد افراد مورد مطالعه اختلالات نامبرده در حین خواب نداشته‌اند و در گروه 100 نفری از افراد بدون اختلال خواب 95٪ مشکلات نامبرده در حین خواب نداشته‌اند و در گروه 100 نفری از افراد با اختلال خواب73٪ بدون مشکلات نامبرده و 27٪ با مشکلات ذکر شده در حین خواب روبرو بودند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و بعد پنجم خواب یعنی مشکلات در حین خواب وجود دارد(001/0> p).
جدول 8: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب اختلالات خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
001/0> p
جدول شماره 9 که نشان‌دهنده اختلال خواب بر حسب داروهای خواب‌آور است که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود. امتیاز0یعنی در یک ماه گذشته سابقه مصرف داروی خواب‌آور نداشته است. امتیاز1 کمتر از یکبار در هفته و امتیاز2 یعنی1-2 بار در هفته و امتیاز 3 یعنی 3 بار یا بیشتر در هفته داروی خواب‌آور استفاده شده است
در گروه دارای اختلال خواب 71 نفر (71 درصد) و در گروه بدون اختلال خواب 96 نفر (96 درصد) از داروی خواب‌آور استفاده نمی‌کردند. به صورت کلی 167 نفر (5/83 درصد) استفاده از داروی خواب‌آور نداشتند و تنها 5/16درصد از افراد مورد مطالعه از داروی خواب‌آور استفاده می‌کردند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و استفاده از داروهای خواب‌آور وجود دارد( 001/0> p)
جدول 9: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب داروی خواب آور در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
001/0> p
جدول شماره 10 که نشان‌دهنده اختلال عملکرد صبحگاهی بر حسب اختلال خواب است در گروه دارای اختلال خواب، 13 نفر (13 درصد) بدون اختلال عملکرد صبحگاهی بودند در حالی که در گروه بدون اختلال خواب، 37 نفر (37 درصد) اختلال عملکرد صبحگاهی نداشتند. به صورت کلی 25 درصد افراد مورد مطالعه اختلال عملکرد صبحگاهی نداشتند و 75 درصد دارای درجات مختلفی از اختلال عملکرد صبحگاهی بودند. بر اساس تست‌های اماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و اختلال عملکرد صبحگاهی وجود دارد( 001/0 P:)(.
جدول 10: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب اختلال عملکرد صبحگاهی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
001/0> p
بحث
میزان ساعات خواب واقعی در افراد دارای اختلال خواب برابر 26/5 ساعت و در گروه بدون اختلال خواب برابر 27/6 ساعت بوده است بر اساس جدول شماره 13 افراد دارای اختلال خواب به طور متوسط ساعات خواب واقعی کمتری نسبت به افراد بدون اختلال خواب داشتند که رابطه معنی‌داری بین اختلال خواب و ساعت واقعی خوابیدن وجود داشت (001/0> p) به طوریکه افراد دارای اختلال خواب ساعت خواب واقعی کمتری دارند. در مطالعه اوگینسا و همکاران نیز در سال 2006 بیان شده است که میزان اختلال خواب در جنس زن بیشتر بوده و همچنین میزان بی‌خوابی و ساعات خواب واقعی آنها به طور معنی‌داری در افراد دارای اختلال خواب کمتر ذکر شده است اما ارتباط معنی‌داری با خستگی و وضعیت ذهنی افراد نداشته است(10).
در مطالعه قریشی و همکاران در سال 87 میانگین خواب دانشجویان 6 ساعت بوده است. اگرچه نیاز به خواب افراد مختلف متفاوت است ولی اکثر افراد به طور متوسط 7 تا 8 ساعت در شبانه‌روز می خوابند. در مطالعه وان دونگن و همکاران نیز 6 تا 9 ساعت برای خواب کافی ذکر شده است(11). در مطالعه اوگینسا و همکاران در سال 2006 میزان خواب در گروه کودکان سن مدرسه 8 ساعت و 26 دقیقه در گروه دانشجویان 7 ساعت و 37 دقیقه و در گروه بزرگسالان که بیشتر از سایرین بوده است برابر 9 ساعت و 23 دقیقه ذکر شده است اما ارتباط معنی‌داری بین سن و اختلال خواب ذکر نشده است. نجومی و همکاران در سال 2009 نیز موفقیت تحصیلی را در ارتباط با کیفیت خواب دانسته اند(12).
در مطالعاتی که در ایران انجام شده شیوع کیفیت خواب نامطلوب در جانبازان شیمیایی 93درصد، در پرستاران 90درصد و در بیماران کلیوی 80 درصد گزارش شده است(13،15). در بررسی‌های انجام شده یک سوم جمعیت بالغین ایالات متحده دچار مشکلات خواب بوده‌اند. در یک بررسی در کشور انگلیس کیفیت خواب نامناسب در 79 درصد افرادی که پرسشنامه PSQI را پر کرده بودند مشاهده شد. میانگین ساعات خواب شبانه دانشجویان شش ساعت بود. در بررسی‌های انجام شده قبلی مشخص شده که اگر چه نیاز به خواب افراد مختلف، متفاوت است ولی اکثر افراد به طور متوسط هفت تا هشت ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند. در بعضی مطالعات نیز شش تا 9ساعت برای خواب کافی ذکر شده است(16). با توجه به این مطلب به نظر می‌رسد دانشجویان نسبت به جمعیت عمومی کمتر می‌خوابند که ممکن است به دلیل استرس‌ها و نگرانی‌های بیشتر آنها و یا به دلیل فشار درسی و به جهت مطالعه بیشتر باشد. کیفیت خواب و میانگین ساعات خواب شبانه در دو جنس اختلاف معنی‌داری نداشتند. شیفت کاری شب و افزایش مسئولیت‌ها می‌توانند از علل کاهش کیفیت خواب در مقطع کارورزی باشند(17،18).
بنابراین اقدامات لازم از جمله آگاهی و آموزش بهداشت خواب امری ضروری جهت بهبود وضعیت سلامت دانشجویان می‌باشد.
محدودیت‌های مطالعه
این مطالعه محدودیت خاصی ندارد.
پیشنهادات
پیشنهاد می‌شود با کسب آگاهی لازم و آموزش بیشتر بهداشت خواب وضعیت سلامت دانشجویان افزایش یابد.
سپاس گزاری
از کلیه دانشجویان شرکت کننده در این مطالعه و اساتید راهنما ومشاور قدردانی می شود.
تعارض در منافع
این مطالعه تعارض در منافع خاصی ندارد.
حامی مالی
این مطالعه حامی مالی ندارد.
ملاحظات اخلاقی
در این مطالعه ملاحظات اخلاقی رعایت شده است و مطالعه دارای کد اخخلاق به شماره IR.KAUMS.REC.1394 می‌باشد.
مشارکت نویسندگان
این مطالعه با پیشنهاد و راهنمایی استاد محترم خانم دکتر زهرا سپهرمنش انجام شده است. بررسی آماری مطالعه با نظر استاد محترم دکتر علیرضا مروجی بوده است. جمع‌آوری نمونه و تحقیقات پیرامون آن و نوشتن مقاله بر عهده نویسنده اصلی دکتر فرحناز کلانتر مهرجردی بوده است.
جدول 2: توزیع فراوانی دقایق تاخیر خواب بر حسب اختلال خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| دقایق تاخیر خواب اختلال خواب |
تعداد | میانگین | P-value |
| دارد | 100 | 10/31 | 001/0> |
| ندارد | 100 | 76/18 |
بر اساس جدول شماره 3 افراد دارای اختلال خواب به طور متوسط ساعات خواب واقعی کمتری نسبت به افراد بدون اختلال خواب داشتند و براساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و ساعات واقعی وجود دارد.
(05/0 P-value<)
جدول 3: توزیع فراوانی ساعات خواب واقعی بر حسب اختلال خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| ساعت خواب واقعی اختلال خواب |
تعداد | میانگین | P-value |
| دارد | 100 | 26/5 | 001/0> |
| ندارد | 100 | 27/6 |
کیفیت ذهنی خواب یکی از بعدهای کیفیت خواب می‌باشد که در جدول 4 مورد بررسی قرار گرفته است و به صورت نمره‌های 0 تا 3 نمره‌گذاری می‌شود.
براساس این جدول 5/59 درصد افراد مورد مطالعه دارای امتیاز 1 بودند، 5/23درصد دارای امتیاز 2 و 6 درصد دارای امتیاز 3 بودند. در گروه دارای اختلال خواب 98 درصد افراد دارای کیفیت ذهنی خواب 2/1و3 بودند. در گروه بدون اختلال خواب 20 درصد افراد دارای امتیاز 0 و بدون مشکل در کیفیت ذهنی خواب بودند و 80 درصد اختلال کیفیت ذهنی خواب داشتند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین کیفیت ذهنی خواب و اختلال خواب وجود دارد(001/0> p)
جدول 4: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب کیفیت ذهنی خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| اختلال خواب | کیفیت ذهنی خواب | مجموع | ||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | |||
| ندارد | فراوانی | 20 | 74 | 4 | 2 | 100 |
| درصد | 20 | 74 | 4 | 2 | 100 | |
| دارد | فراوانی | 2 | 45 | 43 | 10 | 100 |
| درصد | 2 | 45 | 43 | 10 | 100 | |
| مجموع | فراوانی | 22 | 119 | 47 | 12 | 200 |
| درصد | 11 | 5/59 | 23.5 | 6 | 100 | |
تاخیر در به خواب رفتن بعد دوم کیفیت خواب می‌باشد که در جدول 5 مورد بررسی قرار گفته است بر اساس اطلاعات موجود در این جدول 23 درصد افراد بدون اختلال خواب و تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند و 77 درصد جمعیت مورد بررسی دارای تاخیر در خواب رفتن بوده‌اند. در گروه بدون اختلال خواب 34 درصد بدون تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند و 66 درصد دارای تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند. در گروه دارای اختلال خواب 12 درصد بدون تاخیر در به خواب رفتن بوده‌اند در حالی که 88 درصد درجات متفاوتی از تاخیر در به خواب رفتن داشته‌اند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین تاخیر در به خواب رفتن و اختلال خواب وجود دارد(001/0 P:)
جدول 5: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب تاخیر در به خواب رفتن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| اختلال خواب | تاخیر در به خواب رفتن | مجموع | ||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | |||
| ندارد | فراوانی | 34 | 53 | 13 | 0 | 100 |
| درصد | 34 | 53 | 13 | 0 | 100 | |
| دارد | فراوانی | 12 | 33 | 35 | 20 | 100 |
| درصد | 12 | 33 | 35 | 20 | 100 | |
| مجموع | فراوانی | 46 | 86 | 48 | 20 | 200 |
| درصد | 23 | 43 | 24 | 10 | 100 | |
بعد سوم کیفیت خواب، طول مدت خواب می‌باشد که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود مدت زمان خواب واقعی بیش از 7 ساعت امتیاز 0 و 6-7 ساعت امتیاز 1 و 5-6 ساعت امتیاز2 و کمتر از 5 ساعت امتیاز 3 داده می‌شود. 25 درصد افراد به طور کلی در طول مطالعه بدون اختلال در طول مدت خواب بوده‌اند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و طول مدت خواب وجود دارد( 001/0> p)
جدول6: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب طول مدت خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| اختلال خواب | طول مدت خواب | مجموع | |||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | ||||
| ندارد | فراوانی | 42 | 44 | 11 | 3 | 100 | |
| درصد | 42 | 44 | 11 | 3 | 100 | ||
| دارد | فراوانی | 8 | 30 | 39 | 23 | 100 | |
| درصد | 8 | 30 | 39 | 23 | 100 | ||
| مجموع | فراوانی | 50 | 74 | 50 | 26 | 200 | |
| درصد | 25 | 37 | 25 | 13 | 100 | ||
بر اساس جدول شماره 7 که به بررسی اختلال خواب بر حسب خواب مفید پرداخته است باشد که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود. امتیاز 0یعنی بیش از85٪ از زمان کل خواب دارای خواب واقعی بوده است و امتیاز 1 یعنی بین 75٪-84٪ و امتیاز 2 بین 65٪-74٪ و نیز امتیاز 3 یعنی کمتر از 65٪ از زمان در رختخواب بودن دارای خواب مفید بوده است.
98 درصد از افرادی که اختلال خواب نداشتند خواب مفید داشتند و در گروه افراد دارای اختلال خواب نیز 61 درصد خواب مفید داشتند. به صورت کلی 159 نفر (5/79 درصد) خواب مفید داشتند و 5/20 درصد افراد مورد بررسی درجات متفاوتی از عدم خواب مفید را داشتند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین خواب مفید و اختلال خواب وجود دارد(001/0 (P:.
جدول7: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب خواب مفید در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| اختلال خواب | خواب مفید | مجموع | |||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | ||||
| ندارد | فراوانی | 98 | 1 | 1 | 0 | 100 | |
| درصد | 98 | 1 | 1 | 0 | 100 | ||
| دارد | فراوانی | 61 | 16 | 10 | 13 | 100 | |
| درصد | 61 | 16 | 10 | 13 | 100 | ||
| مجموع | فراوانی | 159 | 17 | 11 | 13 | 200 | |
| درصد | 5/79 | 5/8 | 5/5 | 5/6 | 100 | ||
جدول شماره 8 به بررسی اختلال خواب بر حسب
Sleep disorder پرداخته است که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود. امتیاز 0 یعنی در یک ماه گذشته اختلالات خواب نظیر بیدار شدن مکرر در خواب نداشته است ( به راحتی نفس کشیدن، خروپف کردن، احساس سرما و یا گرما و یا کابوس دیدن و درد در حین خواب نداشته). امتیاز1 کمتر از یکبار در هفته و امتیاز2 یعنی1-2 باردر هفته و امتیاز 3 یعنی 3 بار یا بیشتر در هفته دچار اختلالات خواب بوده است.
84 درصد افراد مورد مطالعه اختلالات نامبرده در حین خواب نداشته‌اند و در گروه 100 نفری از افراد بدون اختلال خواب 95٪ مشکلات نامبرده در حین خواب نداشته‌اند و در گروه 100 نفری از افراد با اختلال خواب73٪ بدون مشکلات نامبرده و 27٪ با مشکلات ذکر شده در حین خواب روبرو بودند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و بعد پنجم خواب یعنی مشکلات در حین خواب وجود دارد(001/0> p).
جدول 8: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب اختلالات خواب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| Sleep disorder | اختلال خواب | مجموع | ||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 100 | ||
| ندارد | فراوانی | 95 | 3 | 2 | 0 | 100 |
| درصد | 95 | 3 | 2 | 0 | 100 | |
| دارد | فراوانی | 73 | 10 | 14 | 3 | 100 |
| درصد | 73 | 10 | 14 | 3 | 100 | |
| مجموع | فراوانی | 168 | 13 | 16 | 3 | 200 |
| درصد | 84 | 5/6 | 8 | 5/1 | 100 | |
جدول شماره 9 که نشان‌دهنده اختلال خواب بر حسب داروهای خواب‌آور است که به صورت 0، 1، 2 و3 نمره‌دهی می‌شود. امتیاز0یعنی در یک ماه گذشته سابقه مصرف داروی خواب‌آور نداشته است. امتیاز1 کمتر از یکبار در هفته و امتیاز2 یعنی1-2 بار در هفته و امتیاز 3 یعنی 3 بار یا بیشتر در هفته داروی خواب‌آور استفاده شده است
در گروه دارای اختلال خواب 71 نفر (71 درصد) و در گروه بدون اختلال خواب 96 نفر (96 درصد) از داروی خواب‌آور استفاده نمی‌کردند. به صورت کلی 167 نفر (5/83 درصد) استفاده از داروی خواب‌آور نداشتند و تنها 5/16درصد از افراد مورد مطالعه از داروی خواب‌آور استفاده می‌کردند. بر اساس تست‌های آماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و استفاده از داروهای خواب‌آور وجود دارد( 001/0> p)
جدول 9: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب داروی خواب آور در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| اختلال خواب | داروی خواب آور | مجموع | ||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | |||
| ندارد | فراوانی | 96 | 3 | 1 | 0 | 100 |
| درصد | 96 | 3 | 1 | 0 | 100 | |
| دارد | فراوانی | 71 | 15 | 12 | 2 | 100 |
| درصد | 71 | 15 | 12 | 2 | 100 | |
| مجموع | فراوانی | 167 | 18 | 13 | 2 | 200 |
| درصد | 5/83 | 9 | 5/6 | 1 | 100 | |
جدول شماره 10 که نشان‌دهنده اختلال عملکرد صبحگاهی بر حسب اختلال خواب است در گروه دارای اختلال خواب، 13 نفر (13 درصد) بدون اختلال عملکرد صبحگاهی بودند در حالی که در گروه بدون اختلال خواب، 37 نفر (37 درصد) اختلال عملکرد صبحگاهی نداشتند. به صورت کلی 25 درصد افراد مورد مطالعه اختلال عملکرد صبحگاهی نداشتند و 75 درصد دارای درجات مختلفی از اختلال عملکرد صبحگاهی بودند. بر اساس تست‌های اماری ارتباط معنی‌داری بین اختلال خواب و اختلال عملکرد صبحگاهی وجود دارد( 001/0 P:)(.
جدول 10: توزیع فراوانی اختلال خواب بر حسب اختلال عملکرد صبحگاهی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-94
| اختلال خواب | اختلال عملکرد صبحگاهی | مجموع | ||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | |||
| ندارد | فراوانی | 37 | 56 | 7 | 0 | 100 |
| درصد | 37 | 56 | 7 | 0 | 100 | |
| دارد | فراوانی | 13 | 42 | 29 | 16 | 100 |
| درصد | 13 | 42 | 29 | 16 | 100 | |
| مجموع | فراوانی | 50 | 98 | 36 | 16 | 200 |
| درصد | 25 | 49 | 18 | 8 | 100 | |
بحث
میزان ساعات خواب واقعی در افراد دارای اختلال خواب برابر 26/5 ساعت و در گروه بدون اختلال خواب برابر 27/6 ساعت بوده است بر اساس جدول شماره 13 افراد دارای اختلال خواب به طور متوسط ساعات خواب واقعی کمتری نسبت به افراد بدون اختلال خواب داشتند که رابطه معنی‌داری بین اختلال خواب و ساعت واقعی خوابیدن وجود داشت (001/0> p) به طوریکه افراد دارای اختلال خواب ساعت خواب واقعی کمتری دارند. در مطالعه اوگینسا و همکاران نیز در سال 2006 بیان شده است که میزان اختلال خواب در جنس زن بیشتر بوده و همچنین میزان بی‌خوابی و ساعات خواب واقعی آنها به طور معنی‌داری در افراد دارای اختلال خواب کمتر ذکر شده است اما ارتباط معنی‌داری با خستگی و وضعیت ذهنی افراد نداشته است(10).
در مطالعه قریشی و همکاران در سال 87 میانگین خواب دانشجویان 6 ساعت بوده است. اگرچه نیاز به خواب افراد مختلف متفاوت است ولی اکثر افراد به طور متوسط 7 تا 8 ساعت در شبانه‌روز می خوابند. در مطالعه وان دونگن و همکاران نیز 6 تا 9 ساعت برای خواب کافی ذکر شده است(11). در مطالعه اوگینسا و همکاران در سال 2006 میزان خواب در گروه کودکان سن مدرسه 8 ساعت و 26 دقیقه در گروه دانشجویان 7 ساعت و 37 دقیقه و در گروه بزرگسالان که بیشتر از سایرین بوده است برابر 9 ساعت و 23 دقیقه ذکر شده است اما ارتباط معنی‌داری بین سن و اختلال خواب ذکر نشده است. نجومی و همکاران در سال 2009 نیز موفقیت تحصیلی را در ارتباط با کیفیت خواب دانسته اند(12).
در مطالعاتی که در ایران انجام شده شیوع کیفیت خواب نامطلوب در جانبازان شیمیایی 93درصد، در پرستاران 90درصد و در بیماران کلیوی 80 درصد گزارش شده است(13،15). در بررسی‌های انجام شده یک سوم جمعیت بالغین ایالات متحده دچار مشکلات خواب بوده‌اند. در یک بررسی در کشور انگلیس کیفیت خواب نامناسب در 79 درصد افرادی که پرسشنامه PSQI را پر کرده بودند مشاهده شد. میانگین ساعات خواب شبانه دانشجویان شش ساعت بود. در بررسی‌های انجام شده قبلی مشخص شده که اگر چه نیاز به خواب افراد مختلف، متفاوت است ولی اکثر افراد به طور متوسط هفت تا هشت ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند. در بعضی مطالعات نیز شش تا 9ساعت برای خواب کافی ذکر شده است(16). با توجه به این مطلب به نظر می‌رسد دانشجویان نسبت به جمعیت عمومی کمتر می‌خوابند که ممکن است به دلیل استرس‌ها و نگرانی‌های بیشتر آنها و یا به دلیل فشار درسی و به جهت مطالعه بیشتر باشد. کیفیت خواب و میانگین ساعات خواب شبانه در دو جنس اختلاف معنی‌داری نداشتند. شیفت کاری شب و افزایش مسئولیت‌ها می‌توانند از علل کاهش کیفیت خواب در مقطع کارورزی باشند(17،18).
بنابراین اقدامات لازم از جمله آگاهی و آموزش بهداشت خواب امری ضروری جهت بهبود وضعیت سلامت دانشجویان می‌باشد.
محدودیت‌های مطالعه
این مطالعه محدودیت خاصی ندارد.
پیشنهادات
پیشنهاد می‌شود با کسب آگاهی لازم و آموزش بیشتر بهداشت خواب وضعیت سلامت دانشجویان افزایش یابد.
سپاس گزاری
از کلیه دانشجویان شرکت کننده در این مطالعه و اساتید راهنما ومشاور قدردانی می شود.
تعارض در منافع
این مطالعه تعارض در منافع خاصی ندارد.
حامی مالی
این مطالعه حامی مالی ندارد.
ملاحظات اخلاقی
در این مطالعه ملاحظات اخلاقی رعایت شده است و مطالعه دارای کد اخخلاق به شماره IR.KAUMS.REC.1394 می‌باشد.
مشارکت نویسندگان
این مطالعه با پیشنهاد و راهنمایی استاد محترم خانم دکتر زهرا سپهرمنش انجام شده است. بررسی آماری مطالعه با نظر استاد محترم دکتر علیرضا مروجی بوده است. جمع‌آوری نمونه و تحقیقات پیرامون آن و نوشتن مقاله بر عهده نویسنده اصلی دکتر فرحناز کلانتر مهرجردی بوده است.
References
1. Rawlins RP, Williams SR, Beck CK. Mental health-psychiatric nursing: a holistic life-cycle approach.3rded. St. Louise: Mosby; 1993.
2. Lund HG, Reider BD, Whiting AB, Prichard JR. Sleep Patterns and Predictors of Disturbed Sleep in a Large Population of College Students. J Adolesc Health. 2010; 46(2):124-32.
3. Gooneratne NS, Weaver TE, Cater JR, Pack FM, Arner HM, Greenberg AS, et al. Functional outcomes of excessive daytime sleepiness in older adults. J Am Geriatr Soc. 2003; 51(5): 642-9.
4. Breslau N, Roth T, Rosenthal L, Andreski P. Sleep disturbance and psychiatric disorders: alongitudinal epidemiological study of young adults. Biol psychiatry. 1996; 39(6): 411-8.
5. Safdari Dah Cheshmeh F, Del Aram M, parvin N, Kheirisoleiman N, Frozandeh N, Kazemian A. Factors affecting in academic achievement of students in nursing and midwifery school, Shahr-e-KordUniversity of Medical Sciences . Journal of Shahr-e-Kord University of Medical Sciences. 2007; 9(3): 71-77.
6-veldi m, alouja a, vasar v .sleep quality and more common sleep related problems in medical students.sleep med. 2005:6(3):269-75.
7-Lima PF, Medeiros ALD, Araujo DJF. Sleep-wake pattern of medical students:early versus late class starting time. Brazilian Journal of Medical and Biological Research. 2002; 35(1):1373-1377.
8- Kamdara BB, Kaplanb KA, Kezirianc EJ, Dement WC. The impact of extended sleep on daytime alertness, vigilance, and mood. Sleep Med . 2004;5(5):441-8.
9- Farrahi J, Nakhaee N, Sheibani V, Mirkaf A. Psychometric properties of the Persian version of the Pittsburgh Sleep Quality Index addendum for PTSD (PSQI-A). Sleep Breath. 2009;13 (3): 259-62.[Persian]
10. Oginska H, Pokorski J. Fatigue and mood correlates of sleep length in three age-social groups: School children, students, and employees. Chronobiology international. 2006;23(6):1317-28.
11- Van Dongen HP, Maislin G, Mullington JM, Dinges DF. The cumulative cost of additional wakefulness: dose-response effects on neurobehavioral functions and sleep physiology from chronic sleep restriction and total sleep deprivation. Sleep. 2003; 26: 117-26.
12-Nojomi M, Ghalhe Bandi MF, Kaffashi S. Sleep pattern in medical students and residents. Arch Iran Med. 2009;12(6):542-9.
13- Tavallaie SA, Assari SH, Najafi M, Habibi M, Ghanei M. Study of Sleep Quality in Chemical-Warfare-Agents Exposed Veterans. Journal of Military Medicine. 2005;6(4): 241-248.
14- Kalgari Sh, Afshar Moghadam F, Azar M. Types of sleep disorders in nurses. Science University Gorgan Medicine. 2002; 3(7): 46-50.
15- Shahsund I, Mehrdad R, Sadeghi Nit Haqiqi Kh. Examination of the prevalence of sleep in the staff Nursing at Imam Khomeini Hospital in Tehran and its influencing factors. Urmia University of Medical Sciences. 2002;12(3);237.
16- Van Dongen HP, Maislin G, Mullington JM, Dinges DF. The cumulative cost of additional wakefulness: dose-response effects onneurobehavioral functions and sleep physiology from chronic sleep restriction and total sleep deprivation. Sleep. 2003; 26: 117-26.
17- Lockley SW, Cronin JW, Evans EE, Cade BE, Lee CJ, Landrigan CP, et al. Effect of reducing interns' weekly work hours on sleep and attentional failures. N Engl J Med. 2004; 351: 1829-37.
18- Gaba DM, Howard SK. Patient safety: fatigue among clinicians and the safety of patients. N Engl J Med. 2002; 347: 1249-55
1متخصص طب کار، دانشگاه علوم پزشکی شهیدصدوقی یزد، میبد، ایران
2 متخصص روانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان ،کاشان، ایران
3 متخصص بهداشت اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان،کاشان، ایران
*نویسنده مسئول: تلفن تماس 09133502092 ،farah.nasimebahar@gmail.com
تاریخ دریافت: 7/3/1403 تاریخ پذیرش:4/9/1403
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
