فصلنامه طب کار

مقدمه: نوبت های کاری در جوامع امروزی ضروری است اما به اثرات آن در سلامت فرد و حیات خانواده به ویژه روابط فرد در خانوداه وظایف همسری، والدی و فرزندپروری توجه نمی شود. بندورا معتقد است کودکان از طریق تقلید ازرفتارهای والدین و الگو قرار دادن خود کارآمدی والدین رفتار خود را شکل می دهند.

روش: هدف از پژوهش حاضر مقایسه کیفیت خواب، وخودکارآمدی مادرانه در زنان کارگر نوبت کار بود. جامعه آماری کارگران زن کارخانه صنایع غذایی هشتگرد در سال 1394 که 200 نفر بودند. نمونه گیری به صورت دو مرحله ای انجام شد. در مرحله اول فهرستی از تمام کارگران زن بخش بسته بندی تهیه شد. ملاک های ورود به مطالعه متاهل بودن و داشتن فرزند بود از بین آنها دو گروه 60 نفره (60 نفر شیفت شب و 60 نفر شیفت روز) به صورت تصادفی انتخاب و پرسشنامه­ها در اختیار شان قرار گرفت. ابزار گردآوری پرسشنامه ای سه بخشی شامل: اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه ی کیفیت خواب پیتزبورگ و پرسشنامه خودکارآمدی والدگری بود. برای مقایسه دو گروه در نمرات کل هر کدام از متغیرها از آزمون پارامتریک T برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل (independent T-test) و برای مقایسه دو گروه در خرده مقیاس­های کیفیت خواب نیز تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) استفاده شد. همگنی واریانس­ها و نرمال بودن توزیع نمرات بررسی شد.

یافته ها: نتایج نشان داد میانگین خودکارآمدی مادرانه کارگران شیفت شب به گونه­ای معنادار پایین تر از کارگران شیفت روز بود. بین دو گروه از نظر طول مدت خواب مفید، کیفیت خواب، اختلال ها خواب، عملکرد صبحگاهی و نمره کل خواب تفاوت معناداری وجود داشت و میانگین کارگران شیفت شب در این مولفه­ ها به گونه ­ای معنادار بالاتر و مشکلاتشان بیشتر بود.

نتیجه گیری: با توجه به اختلالات خواب و عوارض ناشی از آن در نوبت کاران از افرادی که سازگاری بیشتری دارند استفاده شود و آنان را از اثرات شیفت کاری بر رابطه شان با همسر و فرزندانشان آگاه کنند.