دوره 10، شماره 4 - ( فصلنامه علمی تخصصی طب کار یزد 1397 )                   جلد 10 شماره 4 صفحات 22-11 | برگشت به فهرست نسخه ها

Research code: 1394
Ethics code: 1394


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Alimohammad I, ahmadi Kanrash F, Soltani R, Nouri N. Investigation continuous noise exposure and occupational performance of the workers in the pharmaceutical industry: A Case Study in an Ampoule and Vial Production Industry. tkj 2019; 10 (4) :11-22
URL: http://tkj.ssu.ac.ir/article-1-996-fa.html
علیمحمدی ایرج، احمدی کانرش فخرالدین، سلطانی رضیه، نوری نصیبه. بررسی تأثیر صدای مداوم بر عملکرد شغلی کارکنان صنایع داروسازی: مطالعه موردی در یک صنعت تولید آمپول و ویال. فصلنامه علمی تخصصی طب کار. 1397; 10 (4) :11-22

URL: http://tkj.ssu.ac.ir/article-1-996-fa.html


دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران . ، nasibehnori1367@gmail.com
واژه‌های کلیدی: عملکرد شغلی، صدا، بهداشت حرفه ای.
متن کامل [PDF 903 kb]   (1222 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (2528 مشاهده)
متن کامل:   (1638 مشاهده)
بررسی تأثیر صدای مداوم بر عملکرد شغلی کارکنان صنایع داروسازی: مطالعه موردی در یک صنعت تولید آمپول و ویال
 
ایرج علیمحمدی[1]، فخرالدین احمدی کانرش[2]، رضیه سلطانی[3]، نصیبه نوری[4]*
 
چکیده
مقدمه: مواجهه با صدا یکی از مهم­ترین مشکلات بهداشتی در صنایع مختلف بویژه صنایع داروسازی می­باشد که می­تواند در نهایت منجر به اثرات منفی گسترده­ای بر نیروی کار و عملکرد شغلی آنان گردد. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط صدای مداوم با عملکرد شغلی کارگران یک صنعت داروسازی و تولید آمپول در ایران انجام پذیرفت.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی به­صورت توصیفی تحلیلی در سال 1394 و بر روی 100 نفر از شاغلین در مواجهه با صدا در یک شرکت آمپول و ویال­سازی در ایران انجام پذیرفت. اندازه­گیری صدا مطابق با استاندارد ISO 9612:2009 انجام گرفت. به­منظور بررسی وضعیت عملکرد شغلی شاغلین نیز از پرسشنامه هرسی و گلداسمیت (مدل ACHIEVE) استفاده و هفت بعد تشکیل دهنده این پرسشنامه و نمره نهایی عملکرد شغلی برای هر فرد تعیین شد.
نتایج: نتایج نشان داد که بین مواجهه با صدا و عملکرد شغلی مجموع شاغلین، کلیه سالن­ها ارتباط معکوس پایینی وجود دارد که از لحاظ آماری معنادار می­باشد (256/0- =r2 ، 01/0=P-value ). همچنین مشخص شد که ارتباط معکوسی بین مواجهه با صدا و ابعاد هفت­گانه وجود دارد اما این ارتباط فقط برای ابعاد توانایی، وضوح، ارزشیابی از لحاظ آماری معنادار می­باشد (05/0>P-value).
نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که مواجهه شاغلین صنایع داروسازی و تولیدآمپول با صدا در اکثر موارد بالاتر از مقدار مجاز بوده و این مواجهات باعث اثر منفی بر عملکرد شغلی شاغلین شده است.
واژه‌های کلیدی: عملکرد شغلی، صدا، بهداشت حرفه ای
 
 
 
 
 
 
مقدمه
 
کارگران در انجام وظایف مختلفی که در محیط‌های کاری انجام می­دهند به‌صورت مداوم با عوامل محیطی در تعامل هستند. این عوامل روی سلامت، آسایش و عملکرد آنان تأثیر گذاشته و درصورتی‌که منجر به افت بهره‌وری و عملکرد پایین افراد شود می‌تواند باعث زیان و از دست دادن سود برای هر شرکت یا صنعت گردد (1). یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی که در صنایع به دلیل وجود ماشین‌آلات با دورهای مختلف و وجود حرکت‌های مکانیکی متفاوت وجود دارد، صدا می‌باشد (2). سازمان ایمنی و سلامت شغلی (OSHA) برآورد کرده است که بیش از 5/7 میلیون نفر از کارگران بخش صنعت در آمریکا با صدای شغلی بالاتر از 80 دسی‌بل مواجهه‌اند. برآورد شده است که حدود 15 الی 20 درصد از جمعیت کاری اروپا با صدایی که شدت آن بین 75 تا 85 دسی‌بل است در مواجهه‌اند، در بریتانیا بین 750 هزار الی 2 میلیون کارگر با صدای بالاتر از 85 دسی‌بل در مواجه‌اند (3). تحقیقات در آمریکای شمالی نشان داده‌اند، کارگرانی که در صنایع، روزانه با تراز صدای بالاتر از 85 دسی‌بل در مواجهه‌اند بین 30 الی 60 درصد می‌باشند. به‌طوری که برآورد می‌شود در جهان بیش از 600 میلیون نفر در معرض صداهای بالاتر از حد استاندارد (85 دسی‌بل) در محیط‌های کاری خود قرار دارند (4).
 صدا در طولانی مدت باعث ایجاد اختلال در عملکرد افراد می‌شود. مطالعه‌ای که توسط Tajic و همکاران انجام شد نشان داد که تماس با صدای بالاتر از استاندارد، باعث ایجاد مزاحمت در ارتباطات کلامی و درک علائم هشدار دهنده می­شود که این امر می­تواند روی ایمنی و عملکرد کاری افراد اثر بگذارد. مواجهه و تماس با صدای بالاتر از استاندارد، باعث از بین رفتن تمرکز، خطرات مرتبط با سلامتی، ایجاد خستگی زودرس در افراد، افزایش خطاپذیری فرد، کاهش راندمان و پایین آمدن کیفیت تولید و مشکلات دیگر می­گردد (5). مواجهه افراد با اصوات شدید، می­تواند منجر به آسیب­های شدید سلول‌های موئی گوش داخلی و در نتیجه بروز آسیب شنوایی ناشی از صدا شود. آسیب‌های شنوایی ناشی از صدا شایع‌ترین آسیب شنوایی حسی عصبی بعد از پیرگوشی است. این آسیب دائمی و غیر قابل برگشت، ولی قابل پیشگیری است (6).
از اثرات صدا همچنین می­توان ایجاد اختلال در فعالیت­های شناختی من‌جمله یادگیری، حافظه و سایر رفتارهای فردی و به دنبال آن کاهش کارایی فرد به‌خصوص در کارهای فکری را عنوان نمود (8 ,7). در مطالعه La Torre نشان داده که نمره سلامت روان در افرادی که در معرض صداهای محیطی بالا هستند (صداهای بالای 95 دسی‌بل)، پایین‌تر است. آنان در ادامه پژوهش خود به این موضوع اشاره می‌کنند که ممکن است، صدا به علت تنش و استرسی که ایجاد می‌نماید، موجب حادثه گردد (9). مطالعه‌ای که توسط Haines انجام شده بود، نشان داد که استرس ناشی از صدا (چه محیطی و روانی) می‌تواند اثر قطعی بر کارایی عملکرد داشته باشد. این اثرات هم به‌صورت شاخص­های عملکردی، (زمان واکنش و دقت) و هم شاخص­های فیزیولوژیک (فشارخون، تغییرات ضربان قلب) گزارش شده است (7). گاینس در تحقیقات خود چنین آورده که صدا باعث تغییراتی در عملکرد شغلی و رفتارهای اجتماعی، هم چون افزایش تعداد خطا، تصادفات و سوانح، کاهش تمرکز، حافظه و توانایی حل مسئله، سوء مصرف دارو، یاس و ناامیدی می­شود (10).
اثر صدا بر عملکرد کاری یکی از موضوعات بحث­انگیز در میان پژوهشگران بوده است. یکی از مشکلات موجود در مطالعه، اثر صدا بر عملکرد شغلی، گوناگونی وظایف و مواجهه با صدا می‌باشد. صدا می­تواند منقطع و یا پیوسته بوده، موسیقی یا صدای سفید باشد. وظایف ممکن است به‌صورت دستی- مهارتی (اعمال خودکار)، فکری باشد. مطالعات انجام گرفته تمامی شرایط موجود از نظر نوع وظیفه و نوع صدا را در برنمی‌گیرند به‌طور کلی در هر یک دامنه محدودی از شرایط ممکن بررسی شده­اند (10). در ارتباط با اثرات صدا بر عملکرد، نظرات زیادی عنوان شده است. به‌عنوان مثال «نظریه مرکب» که توسط گاینس و سینگر (1972) بیان شده، شامل: چهار عامل اثر پوششی، ایجاد حواس‌پرتی، افزایش تحریک یا انگیختگی و انتقال است. در زمانی که صدا برای اولین بار پخش می‌شود سطح انگیختگی افزایش می‌یابد. افزایش سطح تحریک هم باعث بهبود عملکرد شده و هم فرد را به مبارزه با اثرات تخریبی پوششی صدا و حواس‌پرتی ترغیب می­کند؛ اما پس از مدتی سطح تحریک به کمتر از حد طبیعی کاهش می‌یابد. از این مرحله به بعد عملکرد دچار افت می‌شود. در این مرحله است که به موازات کاهش تحریک اثرات تخریبی پوششی و حواس‌پرتی صدا، عملکرد را دچار نقصان می­کند (10).
تاکنون در داخل کشور مطالعات متعددی در رابطه با تعیین مواجهه شاغلین صنایع مختلف مانند صنایع کوچک، صنایع چاپ و نیروگاه­ها با صدا و اثرات آن بر افراد و همچنین اثر صدا بر عملکرد ذهنی انجام پذیرفته است که اکثر این نتایج بیانگر وضعیت نامطلوب مواجهه شاغلین ایرانی با صدا می­باشد (16-11)؛ اما تاکنون مطالعه­ای در رابطه با ارزیابی مواجهه شاغلین صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی با صدا و اثرات آن بر عملکرد شغلی آنان انجام نپذیرفته است. لذا در این مطالعه با توجه به وجود صدا در صنعت و مواجهه طولانی مدت افراد با آن، نیاز به دقت و توجه در انجام کار، حساس بودن وظایف موجود در این صنعت و بهره‌وری کاری بر آن شدیم مواجهه شاغلین یک صنعت تولید آمپول و ویال با صدا و اثر آن بر عملکرد شغلی شاغلین مورد بررسی قرار دهیم.
روش بررسی
این مطالعه مقطعی به‌صورت توصیفی تحلیلی در سال 1394 در یک کارخانه تولید آمپول و ویال در ایران انجام پذیرفت. کار اصلی این شرکت تولید انواع پوکه در سایزهای 1 تا 20 سی­سی برای آمپول و همچنین ویال، کارپول و قطره چکان با استفاده از دستگاه­های تمام اتوماتیک می­باشد. جهت تعیین تعداد نمونه­ها از روش نمونه­گیری سرشماری استفاده گردید. به­صورتیکه از مجموع 150 پرسنل شرکت که در مواجهه با صدا بودند، 100 نفر که به‌صورت مداوم با صدای پیوسته دستگاه­ها مواجهه داشتند، جهت انجام مطالعه انتخاب شدند. از جمله معیارهای ورود در این مطالعه می‌توان به عدم ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی، ریوی، کلیوی و اختلالات متابولیسمی و روانی اشاره کرد که بر اساس بررسی‌های انجام شده از طریق پرونده‌های پزشکی و اطلاعات دموگرافیک، تعداد افراد ذکر شده مجوز ورود به مطالعه را کسب کردند. این شاغلین به­عنوان سه گروه شغلی در سه محل مختلف شامل سالن آمپول (42 نفر)، سالن غیرآمپول (44 نفر) و سالن فنی (14 نفر) به کار اشتغال داشتند. قبل از انجام مطالعه، رضایت کلیه افراد برای شرکت در این تحقیق جلب شد و کلیه شرکت‌کنندگان فرم رضایت شرکت در تحقیق را مطالعه و امضاء نمودند. همچنین این مطالعه از طرف کمیته اخلاق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب مورد تأیید قرار گرفته است. به‌منظور جمع­آوری خصوصیات دموگرافیک و شغلی شاغلین پرسشنامه­ای تهیه و اطلاعات شاغلین شامل سن، قد، وزن و سابقه کاری توسط آن از طریق مصاحبه حضوری جمع­آوری گردید.
به‌منظور بررسی شدت صوت دریافتی پرسنل در شرکت، ابتدا اطلاعات ‌پایه‌ای مورد نیاز مانند نقشه سالن و چیدمان دستگاه­ها و ابعاد سالن­ها تهیه شد و سپس با استفاده از روش دزیمتری و مطابق با استاندارد ISO 9612:2009 انجام پذیرفت (17). جهت این کار از دوزیمتر مدل Quest استفاده شد. برای انجام پژوهش از هر شغل یک نفر انتخاب و در ابتدای شیفت کاری، پس از کالیبراسیون دستگاه میکروفون آن به ناحیه شنوایی کارگر و قسمت اصلی دستگاه بر روی کمربند وی نصب گردید و از او خواسته شد تا انتهای شیفت در هرکجا که حضور دارد دستگاه را همراه خود داشته باشد. سپس در انتهای شیفت از کارگر تحویل گرفته شد و میزان دوزهای دریافتی به تراز معادل فشار صوت تبدیل و با حدود مجاز مقایسه شدند. طراحی نقشه کلی شرکت مورد مطالعه و سالن­های مورد بررسی در شکل 1 ارائه گردیده است.
 
 
 

شکل 1. پلان افقی کارخانه تولید آمپول و ویال مورد بررسی
 
 
در مطالعه حاضر به‌منظور بررسی عملکرد شغلی شاغلین مورد بررسی از پرسشنامه عملکرد شغلی هرسی و گلداسمیت (مدل ACHIEVE عملکرد سازمانی) که برای اولین بار در سال 1980 ارائه شده، استفاده گردید. مدل ACHIEVE ابزار راهنمایی است که به مدیران کمک می‌کند با شناسایی دلایل بروز مسائل عملکردی افراد در سازمان استراتژی‌هایی نظیر توسعه سازمانی با هدف حل ریشه‌ای مشکلات را به‌کار گیرند. این پرسشنامه از 42 گویه و 7 خرده مقیاس توانایی (4 سؤال)، وضوح (7 سؤال)، کمک (5 سؤال)، مشوق (6 سؤال)، ارزیابی (9 سؤال)، اعتبار (6 سؤال) و محیط (5 سؤال) تشکیل شده است. پایایی و روایی نسخه فارسی این پرسشنامه نیز در مطالعات اخیر مورد تأیید قرار گرفته است (18,19).
نمره­گذاری پرسشنامه به‌صورت طیف لیکرت بود که برای گزینه­های «خیلی کم»، «کم»، «متوسط»، «زیاد» و «خیلی زیاد» به ترتیب امتیازات 1، 2، 3، 4 و 5 در نظر گرفته شد. در ارزیابی ابعاد مختلف عملکرد شغلی، امتیازات کمتر از 84، عملکرد شغلی ضعیف در نظر گرفته شد. امتیازات بین 84 تا 126 نشان می­دهد که میزان عملکرد سازمانی متوسط می­باشد. امتیازات بین 126 تا 210 نشان می­دهد که میزان عملکرد سازمانی خوب است و امتیازات بالای 210 نشان می­دهد که میزان عملکرد سازمانی خیلی خوب می­باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های جمع­آوری­شده از نرم‌افزار آماری SPSS ویرایش 16 استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش آمار توصیفی، از شاخص­های پراکندگی نظیر میانگین و انحراف استاندارد و درصد توزیع فراوانی استفاده گردید. به‌منظور بررسی ارتباط بین عملکرد شغلی و میزان مواجهه با صدا از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. کلیه آزمون­ها در سطح معنی­داری 05/0>α انجام پذیرفت.
نتایج
خصوصیات شغلی و دموگرافیک افراد به تفکیک گروه‌های شغلی مورد بررسی در جدول 1 ارائه گردیده است. به‌طورکلی 100 نفر با جنسیت مرد در مطالعه حاضر مورد بررسی قرار گرفتند که از این افراد 42 نفر شاغل در سالن آمپول، 44 نفر سالن غیرآمپول و 14 نفر شاغل در سالن فنی بودند. 10 نفر از افراد مورد بررسی مجرد و 90 نفر متأهل بودند. همچنین از بین آن­ها 70 نفر دیپلم، 19 نفر فوق‌دیپلم و 11 نفر لیسانس بودند. نتایج نشان داد که به‌طور مجموع میانگین (انحراف معیار) متغیرهای سن، سابقه کار و شاخص توده بدنی به ترتیب در جدول شماره1 می­باشد.
 
 
 
 
 
 
 
جدول1. خصوصیات شغلی و دموگرافیک شاغلین مورد بررسی
  میانگین انحراف معیار حداقل حداکثر
سن (سال) 6/38 7/5 31 55
قد (سانتی­متر) 8/175 6/6 151 190
وزن (کیلوگرم) 9/76 2/10 56 100
شاخص توده بدنی 9/24 8/2 3/19 6/31
سابقه کار (سال) 7/8 7/5 1 25
 
 
نتایج اندازه­گیری میزان مواجهه شاغلین با صدا به تفکیک سالن­های آمپول، غیرآمپول و فنی شرکت تولید آمپول و ویال در جدول 2 ارائه گردیده است.
نتایج نشان داد که میانگین (انحراف معیار) مواجهه مجموع شاغلین با صدا dBA 95/85 (97/1) می­باشد. بیشترین میانگین مواجهه مربوط به سالن غیرآمپول با میانگین dBA 61/86 و کم­ترین میانگین مواجهه مربوط به گروه شاغلین سالن فنی با dBA 21/85 بود. نتایج قرارگیری شاغلین در سطوح مجاز و غیرمجاز در شکل 2 ارائه گردیده است. نتایج نشان داد که از مجموع 100 نفر شاغل مورد بررسی 45 نفر از شاغلین (45 درصد) دارای مواجهه مجاز dBA 85 و کمتر؛ و 55 نفر شاغلین (55 درصد) در سطح مواجهه غیرمجاز بالاتر از dBA 85 قرار داشتند. نتایج قرارگیری شاغلین در سطوح مجاز و غیرمجاز مواجهه با صدا به تفکیک سالن­ها نشان داد که بیشترین تعداد افراد در سطح غیرمجاز نسبت به جمعیت سالن با 6/63 درصد مربوط به سالن غیرآمپول و کم­ترین مربوط به سالن فنی با 50 درصد می­باشد. (جدول 2)
 
 
جدول 2. مواجهه شاغلین با صدا به تفکیک سالن­های مورد بررسی
  سالن تعداد شاغلین میانگین (dB) انحراف معیار حداقل (dB) حداکثر(dB)  
  آمپول 42 50/85 36/1 00/84 00/89  
  غیرآمپول 44 61/86 47/2 00/79 00/90  
  فنی 14 21/85 9/0 00/84 00/86  
  مجموع 100 95/85 97/1 00/79 00/90  
 

شکل 2. نتایج قرارگیری شاغلین در سطوح مجاز و غیرمجاز مواجهه با صدا با توجه به استاندارد ایران
 
 
نتایج توصیفی عملکرد شغلی و ابعاد آن در مجموع کارکنان مورد بررسی در جدول 3 ارائه گردیده است. نتایج نشان داد که میانگین (انحراف معیار) عملکرد شغلی در مجموع شاغلین (09/24) 53/83 می‌باشد. در رابطه با نمره ابعاد مختلف عملکرد شغلی، بیش‌ترین میانگین مجموع شاغلین مربوط به بعد ارزیابی با 93/19 و کم‌ترین میانگین نیز مربوط به بعد توانایی با 68/8 بود. برای تفسیر دقیق ابعاد همانگونه که در بخش روش کار توضیح داده شد ابتدا میانگین نمرات هر یک از ابعاد نمره‌دهی­شده توسط کارکنان محاسبه و سپس با تقسیم مقادیر میانگین به حداکثر نمره ممکن نمرات به درصد تبدیل شد و قضاوت نهایی برای هر یک از ابعاد بر این اساس انجام شد. نتایج این بخش نشان داد که کم­ترین نسبت میانگین ابعاد و حداکثر امتیاز ممکن هر بعد (درصد) به ترتیب از راست به چپ مربوط به ابعاد اعتبار (6/29 درصد)، مشوق (2/34 درصد) و کمک (37 درصد) بوده و بالاترین درصد به ترتیب از راست به چپ مربوط به ابعاد وضوح (2/46 درصد)، ارزیابی (3/44 درصد) و توانایی (43 درصد) می‌باشد. همانگونه که قبلا نیز اشاره گردید امتیازات بین 42 تا 84 در پرسشنامه عملکرد شغلی نشان می‌دهد که میزان عملکرد شغلی ضعیف می‌باشد. امتیازات بین 84 تا 126 نشان می‌دهد که میزان عملکرد شغلی متوسط بوده و امتیازات بالای 210 نشان می­دهد که میزان عملکرد شغلی سازمان مورد بررسی خوب می­باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین عملکرد شغلی شاغلین با 53/83 کمتر از 84 بوده و در طبقه ضعیف قرار دارد. همچنین قرارگیری افراد در سطوح مختلف وضعیت عملکرد شغلی نشان می­دهد که 53 نفر افراد در طبقه عملکرد شغلی ضعیف، 40 نفر دارای عملکرد شغلی متوسط و 7 نفر دارای عملکرد شغلی خوب بودند. (جدول3)
 
جدول3. نتایج توصیفی عملکرد شغلی و ابعاد آن در مجموع شاغلین مورد بررسی در شرکت تولید آمپول و ویال
محل کار توانایی وضوح کمک مشوق ارزیابی اعتبار محیط عملکرد شغلی
مجموع میانگین (A) 68/8 16/16 52/9 26/10 93/19 88/8 10/10 53/83
حداکثر نمره ممکن (B) 20 35 25 30 45 30 25 -
درصد (A/B) 43 2/46 37 2/34 3/44 6/29 4/40 -
انحراف معیار 91/3 24/5 80/3 09/5 82/5 42/4 51/3 09/24
حداقل 00/0 00/3 00/0 00/0 00/6 00/0 00/2 00/32
حداکثر 00/29 00/28 00/18 00/40 00/34 00/20 00/28 00/159
 
 
نتایج بررسی ارتباط بین مواجهه با صدا و نمره نهایی عملکرد شغلی به تفکیک سالن­ها و به‌طور مجموع در جدول 4 ارائه گردیده است. نتایج نشان داد بین مواجهه با صدا و عملکرد شغلی در شاغلین سالن آمپول و عملکرد شغلی در شاغلین سالن فنی ارتباط معکوس پایینی وجود دارد که از لحاظ آماری معنادار نمی­باشد (107/0- =r2، 501/0=P-Value). بین مواجهه با صدا و عملکرد شغلی در شاغلین سالن غیرآمپول و عملکرد شغلی مجموع شاغلین کلیه سالن­ها ارتباط معکوس آرامی مشاهده گردید که از لحاظ آماری معنادار بود (302/0- =r2، 046/0=P-Value). این نتایج نشان می­دهد که در کلیه موارد ارتباط بین مواجهه با صدا و عملکرد شغلی کمتر از 5/0 می­باشد و این ارتباط فقط برای شاغلین سالن غیرآمپول و مجموع شاغلین از لحاظ آماری معنادار می‌باشد (05/0P-Value<).(جدول4)
 
جدول4. ارتباط مواجهه با صدا و نمره نهایی عملکرد شغلی در شرکت تولید آمپول و ویال
محل کار نمره نهایی عملکرد شغلین
مواجهه با صدا سالن آمپول R2 107/0-
P_Value 501/0
سالن غیرآمپول R2 302/0-
P_Value 046/0
سالن فنی R2 437/0-
P_Value 118/0
مجوع شاغلین R2 256/0-
P_Value 01/0
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
نتایج بررسی ارتباط بین مواجهه با صدا و ابعاد هفت‌گانه عملکرد شغلی مجموع شاغلین در جدول 5 ارائه گردیده است. نتایج نشان داد بین مواجهه با صدا و بعد توانایی عملکرد شغلی، ارزیابی عملکرد شغلی و بعد وضوح عملکرد شغلی ارتباط معکوس متوسطی وجود دارد که از لحاظ آماری معنادار می­باشد (261/0- =r2، 009/0=P-Value) بین مواجهه با صدا و بعد کمک عملکرد شغلی، بعد مشوق عملکرد شغلی، بعد اعتبار عملکرد شغلی و بعد محیط عملکرد شغلی ارتباط معکوس پایینی وجود دارد که از لحاظ آماری معنادار نبود (161/0- =r2، 110/0=P-Value).
 
 
جدول 5. ارتباط مواجهه با صدا و نمره ابعاد مختلف عملکرد شغلی در شرکت تولید آمپول و ویال
    توانایی وضوح کمک مشوق ارزیابی اعتبار محیط
مواجهه با صدا
 
R2 261/0- 225/0- 161/0- 183/0- 234/0- 108/0- 164/0-
P_Value 009/0 024/0 110/0 069/0 016/0 283/0 103/0
بحث
 
مطالعه حاضر نشان داد که مواجهه شاغلین صنایع داروسازی و تولید آمپول با صدا باعث اثر منفی بر عملکرد شغلی شاغلین می­شود. مواجهه با صدا در صنایع مختلف من­الجمله صنایع دارویی اثرات مختلفی را در پی دارد که می­توان به اثرات فیزیولوژیک، سایکولوژیک، نورولوژیک و اثر بر عملکرد اشاره نمود. همانگونه اشاره شد صدا اثر خود را به دو صورت مستقیم از طریق آسیب روحی، روانی و جسمانی و یا غیرمستقیم از طریق نارضایتی شغلی به جا می­گذارد (7).
نتایج اندازه­گیری میزان مواجهه شاغلین با صدا نشان داد که میانگین (انحراف معیار) مواجهه مجموع شاغلین با صدا dBA 95/85 (97/1) می­باشد. بیشترین میانگین مواجهه مربوط به سالن غیرآمپول و کم­ترین میانگین مواجهه مربوط به گروه شاغلین سالن فنی  بود. از جمله مهم­ترین دلایل پایین­تر بودن مواجهه شاغلین سالن فنی با صدا می­توان به فاصله طولی بیش­تر این شاغلین با دستگاه­های مولد صدا نسبت به شاغلین دو گروه دیگر اشاره نمود. شاغلین سالن فنی در یک اتاق مجزا نسبت به دو گروه دیگر به انجام وظایف خود اشتغال دارند که وجود دیواره حائل بین این شاغلین و دستگاه­ها باعث پایین­تر بودن میزان دوز دریافتی صدای شاغلین نسبت به مشاغل دیگر گردیده است. مواجهه بیش­تر شاغلین دیگر با صدا نیز به علت ماهیت کاری این شاغلین و کار مستقیم آن­ها با دستگاه­های ویال، کارپول، پیپت، قطره­چکان، امبگ و دستگاه­های تولید آمپول می­باشد. وقتی مواجهه شاغلین مورد بررسی از منظر میزان مواجهه قابل قبول و غیر قابل قبول با صدا مطابق با استاندارد کشوری مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد که بیش­ از 50 درصد شاغلین (55 درصد) با صدای بالاتر از dBA 85 مواجهه می­باشند.
سطوح بالای صدا در صنایع داروسازی ممکن است به وسیله­ی وسایل و تجهیزات مختلف تولید، مانند منابع پرس، تزریق مواد، سیستم­های هوای فشرده و دستگاه­های اختصاصی مرتبط با نوع محصول تولیدی ایجاد شود. به علت طراحی محصورشده و فضای محدود واحدهای کاری صنایع دارویی، کارگران اغلب در هنگام تولید محصول و عملیات بسته­بندی در فاصله نزدیکی از ماشین­آلات قرار گرفته و تعامل آن­ها با این دستگاه­ها باعث افزایش مواجهه آن­ها با صدا می­شود (20). با توجه به عدم انجام مطالعه مشابه داخلی در رابطه با اثر مواجهه با صدا و عملکرد شغلی، نتایج این بخش را نمی­توان با نتایج مطالعات مشابه داخلی مقایسه نمود. مطالعات بررسی مواجهه شاغلین صنایع داروسازی با صدا در خارج از کشور نیز بسیار محدود بوده و در اکثر مطالعات مواجهه شاغلین با عوامل شیمیایی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است (22 ,21).  در اندک مطالعات انجام پذیرفته در رابطه با مواجهه شاغلین صنایع داروسازی با صدا، از این عامل زیان­آور شغلی به­عنوان یکی از مخاطرات شغلی عمده در این صنایع یاد شده است. در مطالعه­ای در هند با عنوان بررسی وضعیت خطرات ایمنی و بهداشت در صنایع دارویی از صدا به­عنوان یکی از مخاطرات عمده این صنایع اشاره شده است (24 ،23).
نتایج توصیفی عملکرد شغلی در مطالعه حاضر نشان داد که میانگین عملکرد شغلی شاغلین مورد بررسی در سالن آمپول و غیرآمپول در طبقه ضعیف و شاغلین سالن فنی در طبقه متوسط می­باشد. وقتی که عملکرد شغلی مجموع شاغلین مورد بررسی قرار می­گیرد میانگین این شاخص در کلیه افراد نیز کمتر از نمره 84 بوده (53/83) و در طبقه ضعیف قرار دارد. در داخل کشور تاکنون مطالعات اندکی در رابطه با عملکرد شغلی شاغلین صنایع مختلف انجام پذیرفته و مطالعه­ای که در آن عملکرد شغلی شاغلین صنایع دارویی مورد بررسی قرار گرفته باشد انجام نپذیرفته است. از جمله نزدیک­ترین مطالعات انجام پذیرفته در داخل کشور در رابطه با عملکرد شغلی با استفاده از مدل ACHEIVE  هرسی و گلداسمیت می­توان به مطالعه شمشیری و همکاران که در کارکنان یکی از صنایع فولاد کشور انجام پذیرفته اشاره نمود. در مطالعه آنان میانگین عملکرد شغلی شاغلین مورد بررسی 4/85 تعیین شد که بسیار نزدیک به مقدار به دست آمده در مطالعه حاضر می­باشد (25). در مطالعه­ عباسی و همکاران با هدف پیش­بینی عملکرد سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه مشخص گردید که میانگین عملکرد سازمانی این شاغلین 52/82 بوده و در طبقه عملکرد ضعیف قرار دارد. این نتایج منطبق با مطالعه حاضر می­باشد که میانگین عملکرد شغلی مجموع شاغلین 83/83 تعیین گردید (26). در مطالعه دیگری که توسط عظمیان مقدم و دل افروز انجام پذیرفت، تأثیر ابزار مدیریت منابع انسانی بر کارکرد سازمانی شاغلین دانشگاه علوم پزشکی گیلان مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد میانگین عملکرد شغلی شاغلین بر اساس مدل ACHEIVE هرسی و گلداسمیت برابر با 63/85 می­باشد و اندکی از مطالعه حاضر بالاتر تعیین شد و نتایج تا حدود بالایی منطبق با نتایج این مطالعه بود (27). به‌طور کلی تحلیل نتایج این بخش نشان می­دهد که میانگین عملکرد شغلی در شاغلین مطالعه حاضر تا حدودی متناسب با میانگین عملکرد شغلی دیگر سازمان­های کشور می­باشد. 
نتایج تحلیلی ارتباط بین مواجهه با صدا و عملکرد شغلی کارکنان نشان داد که بین مواجهه با صدا و عملکرد شغلی مجموع شاغلین کلیه سالن­ها ارتباط معکوس پایینی وجود دارد که از لحاظ آماری معنادار می­باشد. همچنین نتایج نشان می­دهد در کلیه موارد (به تفکیک سالن­ها و مجموع شاغلین) ارتباط بین مواجهه با صدا و عملکرد شغلی کمتر از 5/0 بوده و این ارتباط فقط برای شاغلین سالن غیرآمپول و مجموع شاغلین از لحاظ آماری معنادار می­باشد. همانگونه که قبلأ نیز ذکر گردید اثر صدا بر عملکرد کاری یکی از موضوعات بحث­انگیز در میان پژوهشگران بوده است. در مطالعه حاضر با توجه به ماهیت کاری و نوع صدای تولیدی در سالن­ها، اثر صدای پیوسته بر عملکرد شغلی شاغلین مورد بررسی قرار گرفت. در ارتباط با اثرات صدا بر عملکرد نظریات زیادی عنوان شده است. نوعی از این نظریات بیان می­دارد که صدا در مراحل اولیه مواجهه موجب افزایش مفید تحریک فیزیولوژیک شده اما این حالت با گذشت زمان کاهش می­یابد. افزایش تحریک می­تواند سبب بهبود عملکرد یا کاهش آن شود. سطحی از تحریک که اپراتور در آن بهترین عملکرد شغلی را نشان می‌دهد سطح تحریک بهینه نامیده می‌شود. افزایش تحریک از این مقدار باعث کاهش عملکرد می­شود. در مقابل، اگر سطح تحریک بسیار پایین آید افراد برای حفظ هوشیاری و بیداری خود دچار مشکل می­شوند و بدین ترتیب احتمالاً عملکرد شغلی در اثر نبود تحریک یا انگیختگی لازم کاهش می­یابد (10). در مطالعه حاضر نیز با توجه به تولید صدای پیوسته و مواجهه مداوم و مزمن شاغلین با صدا به نظر می­رسد سطح تحریک ناشی از صدا به کمتر از حد طبیعی کاهش یافته و اثرات تخریبی پوششی و حواس­پرتی صدا عملکرد شغلی کارکنان را دچار نقصان نموده است. این نتایج منطبق با نتایج دیگر مطالعات تأثیر صدا بر عملکرد شغلی می­باشد.
 در مطالعه Poulton با هدف تأثیر صدای مداوم بر عملکرد شغلی مشخص گردید که هنگام مواجهه با صدای مداوم، عملکرد شغلی افراد در ابتدا افزایش یافته اما با گذشت زمان و مواجهات طولانی مدت این اثر به‌صورت معکوس شده و باعث تخریب عملکرد شغلی و کاهش آن خواهد شد (28). اکبری و همکاران نیز در مطالعه خود با هدف بررسی ارتباط بین سطح روشنایی و صدا بر عملکرد و بهره­وری شاغلین یک صنعت خودروسازی نشان دادند که ارتباط معناداری به‌صورت معکوس بین مواجهه با صدا و عملکرد و بهره­وری شاغلین وجود دارد. در نتیجه بایستی اقدامات لازم جهت کاهش مواجهه شاغلین با صدا انجام پذیرد (29). در مطالعه­ای که توسط Melamed و همکاران انجام پذیرفت مشخص گردید که مواجهه شغلی با صدا در صنایع باعث اثری منفی روی فشارخون و رضایت شغلی شده و طی مدت زمان مواجهه طولانی باعث کاهش عملکرد شغلی شاغلین نیز می­گردد که منطبق با نتایج مطالعه حاضر می­باشد (30). Muzet نیز در مطالعه خود نشان داد که صدا به‌ ویژه وقتی غیرمنتظره و ناآشنا باشد به شدت عملکرد شغلی را آسیب می­زند. علاوه بر این مواجهه با صدای بالای 90 دسی­بل بر اساس گزارش این محقق باعث افزایش میزان خطاها شده و هشداری برای وقایع و حوادث غیرمنتظره خواهد بود (8).
نتایج مطالعه حاضر در رابطه با ارتباط بین مواجهه با صدا و ابعاد هفت­گانه عملکرد شغلی نیز نشان می­دهد که در هیچ‌یک از موارد میزان ارتباط بالاتر از 3/0 نبوده و فقط برای ابعاد توانایی، وضوح و ارزیابی این ارتباط معکوس معنادار می­باشد. متأسفانه در رابطه با بررسی ارتباط صدا با ابعاد هفت­گانه مورد بررسی در عملکرد شغلی، مطالعه مشابه یا نزدیکی انجام نپذیرفته است که بتوان نتایج حاضر را با آن مقایسه نمود. بهر حال در رابطه با معنادارشدن ارتباط بین مواجهه با صدا و بعد توانایی عملکرد شغلی می­توان به مطالعه یعقوبی و همکاران اشاره نمود که نشان دادند بعد توانایی مهم­ترین عامل در بهبود عملکرد شاغلین می­باشد (31). در نتیجه با توجه به تأثیر معکوس مواجهه با صدا و عملکرد شغلی در مطالعه حاضر و از طرفی ارتباط معکوس و معنادار بعد توانایی با مواجهه با صدا می­توان این نتیجه را تا حدودی منطبق با مطالعه مذکور دانست.
از جمله محدودیت­های مطالعه حاضر می­توان به عدم بررسی عملکرد شغلی، به تفکیک جنس اشاره نمود. و این اولین مطالعه­ای است که ارزیابی عملکرد شغلی و ارزیابی مواجهه شغلی شاغلین صنایع داروسازی و تولید آمپول در کشور با صدا در آن انجام پذیرفته و این امر را می­توان به عنوان نقطه قوتی محسوب نمود. در هر صورت، انجام مطالعات مشابه جهت بررسی مواجهه شاغلین داروسازی و تولید آمپول با صدا جهت بازشدن افق بهتری از وضعیت صدای این صنایع و بررسی مواجهه با صدای شاغلین داروسازی و تولید آمپول با صدا و بررسی ارتباط آن با عملکرد شغلی، اثرات فیزیولوژیکی، شنوایی و روحی روانی می­تواند نتایج بهتری را در رابطه با اثرات صدای پیوسته در شاغلین صنایع دارویی در دسترس قرار دهد.

نتیجه­گیری

هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط بین مواجهه با صدای مداوم و عملکرد شغلی در صنایع داروسازی و تولید آمپول در ایران بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مواجهه شاغلین صنایع داروسازی و تولیدآمپول با صدا در اکثر موارد بالاتر از مقدار مجاز بوده و این مواجهات باعث اثر منفی بر عملکرد شغلی شاغلین می­شود. کاهش عملکرد شغلی نیز در نهایت ممکن است باعث اثرات منفی بر بهره­وری، اثربخشی و کیفیت تولید گردد. بنابراین طراحی و اجرای اقدامات کنترل صدا به‌صورت مدیریتی و مهندسی به‌منظور کاهش مواجهه شاغلین به کمتر از حدود مجاز توصیه شده (کمتر از 85 دسی­بل) ضروری به نظر می­رسد. علاوه بر این، توجه مدیر به ابعاد کمک، تشویق و اعتبار می­تواند در آینده منجر به افزایش عملکرد شغلی شاغلین گردد.
سپاسگزاری
پژوهشگران این مطالعه کمال تشکر و قدردانی خود را از معاونت آموزشی و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات و همچنین یکی از صنایع تولید آمپول و تمام افرادی که در انجام این پژوهش یاری نمودن را دارند.

 
References
1.         Parsons K. Environmental ergonomics: a review of principles, methods and models. Applied ergonomics. 2000;31(6):581-94.
2.         Mital A, Kilbom Å, Kumar S. Ergonomics guidelines and problem solving: Elsevier; 2000.
3.         Peters RJ. The noise & acoustics monitoring handbook: Coxmoor; 2002.
4.         Kopke RD, Weisskopf PA, Boone JL, Jackson RL, Wester DC, Hoffer ME, et al. Reduction of noise-induced hearing loss using L-NAC and salicylate in the chinchilla. Hearing research. 2000;149(1):138-46.
5.         Tajic R, Ghadami A, Ghamari F. The Effects of Noise Pollution and Hearing of Metal Workers in Arak. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences. 2008;10(4).
6.         Roeser RJ, Valente M, Hosford-Dunn H. Audiology. Diagnosis. 2nd Edition. Thieme; 2007. 602 p. 7.            Haines M, Brentnall S, Stansfeld S, Klineberg E. Qualitative responses of children to environmental noise. Noise and Health. 2003;5(19):19.
8.         Muzet A. Environmental noise, sleep and health. Sleep medicine reviews. 2007;11(2):135-42.
9.         La Torre G, Moscato U, La Torre F, Ballini P, Marchi S, Ricciardi W. Environmental noise exposure and population health: a cross-sectional study in the Province of Rome. Journal of Public health. 2007;15(5):339-44.
10.       Goines L, Hagler L. Noise pollution: a modern plague. Southern Medical Journal. 2007;100(3):287.
11.       Jahangiri M, Golmohammadi R, Aliabadi M, Jalali M. Noise control of feed water pumps in a thermal power plant. Iran Occupational Health Journal. 2017;14(1):81-92.
12.       Mohammadpour H, Najarkola SAM, Jalali M, Asl AH, Rahmati A. GIS-Based Noise and Hearing Loss Screening in Publishing Factory. Health scope. 2013;2(3):156-61.
13.       Negahban S, Mossavion S, Ebrahimi Hariri A, Mollakazemiha M, Jalali M. Correlation between Screening estimation and noise measurement in Small Plants in Varamin city. Health and Safety at Work. 2013;3(2):79-86.
14.       Alimohammadi I, Sandrock S, Gohari MR. The effects of low frequency noise on mental performance and annoyance. Environmental monitoring and assessment. 2013;185(8):7043-51.
15.       Alimohammadi I, Soltani R, Sandrock S, Azkhosh M, Gohari MR. The effects of road traffic noise on mental performance. Iranian journal of environmental health science & engineering. 2013;10(1):18.
16.       Nassiri P, Azkhosh M, Mahmoodi A, Alimohammadi I, Zeraati H, Shalkouhi PJ, et al. Assessment of noise induced psychological stresses on printery workers. International Journal of Environmental Science & Technology. 2011;8(1):169-76.
17.       ISO 9612:2009. Acoustics-Determination of occupational noise exposure-Engineering method. 2 ed. Bruxelles: International Organization for Standardization; 2014.
18.       Asadi H, Ghanbarpour A, Ghorbani A. The Relationship Between Learning and Organizational Performance in Physical Education Organizations Islamic Republic of Iran. Sports Management Journal. 2009;1(1):237-47 [In Persian].
19.       Samadi R, Emamgholizadeh S. Study the Effects of Emotional and Spiritual Intelligence on Job Performance of employees (Case Study: Oil Pipeline and Telecommunication Company of Iran). Asian Journal of Research in Business Economics and Management. 2016;6(2):110-20.
20.       Stellman JM, editor. Encyclopaedia of occupational health and safety. International Labour Organization; 1998.
21.       Grodowska K, Parczewski A. Organic solvents in the pharmaceutical industry. Acta Pol Pharm. 2010;67(1):3-12.
22.       Gathuru IM, Buchanich JM, Marsh GM, David DG. Health Hazards in the Pharmaceutical Industry. Pharm Regul Aff. 2015;04(03):145.
23.       Bhowmik D, Durai Vel S, Rajalakshmi AN, Sampath Kumar K. Recent Trends in Hazards in the Pharmaceutical Industry and Safety Precaution. Elixir Pharmacy. 2014;69:23688-91.
24.       Bhattacharya SK, Tripathi SR, Kashyap S. A study of heat and noise problems in a drug and pharmaceutical firm in India. Industrial Health. 1990;28(4):203-7.
25.       Shamshiri M, Aghadavood SR, Davoodi SMR. Investigating the relationship between knowledge sharing and improvement in the employee performance based on the ACHIEVE model (Isfahan steel company as a case study). Adv Environ Biol. 2014;8(22):346–351.
26.       Sayyadi F, Abbasi H, Eydi H, Sayyadi M. The Predict Organizational Performance Departments of Sports and Kermanshah Province Youth based on Organizational Silence. J Organ Manage Stud. 2015;2(7):11-8.[Persian]
27.       Azimianmoghadam L, Delafrooz N. Effect of Human Resource Management Tools on Organizational Performance in Guilan University of Medical Sciences. Journal of Guilan University of Medical Sciences. 2017;26(103):63-71 .[ Persian]
28.       Poulton EC. Composite model for human performance in continuous noise. Psychological Review. 1979;86(4):361.
29.       Akbari J, Dehghan H, Azmoon H, Forouharmajd F. Relationship between lighting and noise levels and productivity of the occupants in automotive assembly industry. Journal of environmental and public health. 2013;2013.
30.       Melamed S, Fried Y, Froom P. The interactive effect of chronic exposure to noise and job complexity on changes in blood pressure and job satisfaction: a longitudinal study of industrial employees. Journal of occupational health psychology. 2001;6(3):182.
31.       Yaghoubi M, karimi S, Hasanzadeh A, Javadi M, Mandegar H, Abedi F. A Survey Of Effective Factors in improvement Of Staff performance based on ACHIEVE Model in the view of managers (senior, administrative and nursing) in teaching hospitals in Isfahan. Hospital. 2010;8(3):7-14. [ Persian]
 
[1] دانشیار، گروه ایمنی، بهداشت و محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
[2] کارشناسی ارشد، گروه مهندسی بهداشت حرفه­ای، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
[3] کارشناسی ارشد بهداشت حرفه­ای، مرکز تحقیقات بیماری­های ناشی از صنعت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران
[4] کارشناس ارشد، دپارتمان ایمنی، بهداشت و محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
* نویسنده مسئول: تلفن تماس: 02186704749،پست الکترونیک: nasibehnori1367@gmail.com
تاریخ دریافت: 23/10/1397                                      تاریخ پذیرش: 15/03/1398
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عوامل فیزیکی
دریافت: 1397/10/23 | پذیرش: 1398/8/13 | انتشار: 1398/8/13

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه طب کار می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Occupational Medicine Quarterly Journal

Designed & Developed by : Yektaweb