فصلنامه طب کار

---

مقدمه: کار در شیفت‌های در گردش باعث اثرات منفی فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی بر زندگی فردی پرستاران می‌شود که این موضوع به دلیل تأثیر بر وضعیت سلامت بیماران می‌تواند بر وضعیت سلامت کل جامعه نیز تأثیرگذار باشد. این مطالعه به منظور بررسی ارتباط کیفیت خواب با سلامت عمومی در پرستاران یکی از بیمارستان‌های آموزشی شهر بابل انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی– تحلیلی مقطعی ۲۴۰ پرستار به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه فردی، پرسش‌نامه سلامت عمومی (GHQ-۲۸) و نیز پرسش‌نامه کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI) جمع‌آوری شدند. اطلاعات به دست آمده توسط آمار توصیفی و شاخص‌های مرکزی و آمار استنباطی شامل آزمون‌های آماری مجذور کای و Kruskal-Wallis با کمک نرم‌افزارSPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: به طور کلی وضعیت سلامت عمومی ۷/۳۶% از پرستاران مطلوب، ۱/۵۸% تا حدی مطلوب و ۲/۵% نامطلوب بود. همچنین وضعیت کیفیت خواب ۳/۳۴% از پرستاران در وضعیت خوب و ۷/۶۵% مابقی در وضعیت نامطلوب قرار داشت. بین کیفیت خواب و سلامت عمومی پرستاران ارتباط معناداری وجود داشت (۰۰۱/۰>P)، همچنین بین تعداد شیفت‌های شب و کیفیت خواب ارتباط آماری معناداری مشاهده شد(۰۰۱/۰>P). نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های حاصل از پژوهش به نظر می‌رسد سیاستگذاری‌های مناسب در کشور برای بهبود کیفیت خواب پرستاران ضروری می‌باشد.

  

---

مقدمه: خستگی یکی از عوامل بروز عوارض و بیماری‌ها و ایجاد حوادث ناشی از کار بوده و باعث کاهش بازدهی در کار می‌گردد. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت خستگی کارگران شرکت نورد و تولید قطعات فولادی استان تهران و مقایسه میزان خستگی در دو شیفت ثابت و در گردش بود. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی بوده که بر روی ۱۸۰ کارگر شرکت نورد و تولید قطعات فولادی در دو شیفت ثابت (شیفت صبح) و در گردش (شیفت شب) صورت گرفته است. جمع‌آوری اطلاعات در این مطالعه به صورت حضوری و با استفاده از چک‌لیست استاندارد، انجام پذیرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد آنالیز قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بالاترین میزان خستگی در کارگران شیفت ثابت و شیفت در گردش به ترتیب با امتیاز ۶ و ۷ و سطح خستگی ۴ قرار دارد. با استفاده از آزمون من ویتنی میانگین امتیاز تمام نشانه‌های مرتبط با خستگی در کارگران شیفت در گردش از شیفت ثابت بیشتر بوده و از نظر آماری این تفاوت معنادار می‌باشد. مقایسه بین وظایف از نظر میزان خستگی با استفاده از آزمون کروسکال والیس نشان داد که بیشترین میزان خستگی در قسمت انبار بود. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که میزان خستگی در کارگران مورد مطالعه بسیار بالاست و با استفاده از تمهیداتی مانند کاهش ساعات کاری، استراحت و نرمش در حین کار، توجه کافی به نیازهای انسانی کارگران و بهبود نظام کاری می‌توان این معضل را کاهش داد.

---

مقدمه: در چند دهه اخیر موضوع استرس و عواقب منفی آن از قبیل خشونت در محل کار، افزایش سوانح و تصادفات در محل کار، غیبت و فرسودگی شغلی، تأثیرات زیانباری بر سطح بهره وری و اقتصاد داشته است. لذا این مطالعه با هدف تعیین میزان استرس شغلی کارگران صنعت گندله سازی و عوامل مؤثر بر آن انجام گرفت.
 روش کار: این مطالعه توصیفی - تحلیلی به صورت مقطعی انجام شد. از بین کارگران کارخانه گندله سازی تعداد ۱۲۰ نفر به عنوان نمونه(به روش تصادفی) انتخاب شدند و براساس شیفت کاری، آنها را به دوگروه نوبت کار و غیر‌نوبت‌کار تقسیم نموده و برای برآورد میزان استرس شغلی، ۱۲۰پرسشنامه استاندارد شغلی با قابلیت اعتماد۹۲ %تکمیل گردید و داده های آماری توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.
یافته‌ها: ۳/۸۸% شاغلین دارای استرس شدید بودند. استرس شدید در افراد نوبت کار، دارای سن و سابقه کار پایین (در دو گروه نوبت کار و غیر نوبت کار)، به ترتیب ۹۰%، ۲/۹۶% و ۷/۹۴% مشاهده شد. ۶/۹۲% افراد سیگاری نیز دارای استرس شدید بودند. بین شدت استرس شغلی و میزان تحصیلات، وضعیت تأهل و مشکلات خواب ارتباط معناداری مشاهده نشد (p>۰/۰۵).
 نتیجه‌گیری: مطابق نتایج مطالعه حاضر، نوبت کاری، سیگاری بودن، سن و سابقه‌کار پایین از عوامل بوجود آورنده و تشدید کننده استرس شغلی بودند بنابراین پیشنهاد می شود در گزینش و معاینات ادواری کارگران با این خصوصیات برای کارهای استرس زا توجه شود و همچنین در شناخت منابع استرس زا در کاهش عوامل ایجاد کننده آن بصورت سیستماتیک و الویت بندی اقدام شود.

---

مقدمه: نوبت های کاری در جوامع امروزی ضروری است اما به اثرات آن در سلامت فرد و حیات خانواده به ویژه روابط فرد در خانوداه وظایف همسری، والدی و فرزندپروری توجه نمی شود. بندورا معتقد است کودکان از طریق تقلید ازرفتارهای والدین و الگو قرار دادن خود کارآمدی والدین رفتار خود را شکل می دهند.

روش: هدف از پژوهش حاضر مقایسه کیفیت خواب، وخودکارآمدی مادرانه در زنان کارگر نوبت کار بود. جامعه آماری کارگران زن کارخانه صنایع غذایی هشتگرد در سال ۱۳۹۴ که ۲۰۰ نفر بودند. نمونه گیری به صورت دو مرحله ای انجام شد. در مرحله اول فهرستی از تمام کارگران زن بخش بسته بندی تهیه شد. ملاک های ورود به مطالعه متاهل بودن و داشتن فرزند بود از بین آنها دو گروه ۶۰ نفره (۶۰ نفر شیفت شب و ۶۰ نفر شیفت روز) به صورت تصادفی انتخاب و پرسشنامه­ها در اختیار شان قرار گرفت. ابزار گردآوری پرسشنامه ای سه بخشی شامل: اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه ی کیفیت خواب پیتزبورگ و پرسشنامه خودکارآمدی والدگری بود. برای مقایسه دو گروه در نمرات کل هر کدام از متغیرها از آزمون پارامتریک T برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل (independent T-test) و برای مقایسه دو گروه در خرده مقیاس­های کیفیت خواب نیز تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) استفاده شد. همگنی واریانس­ها و نرمال بودن توزیع نمرات بررسی شد.

یافته ها: نتایج نشان داد میانگین خودکارآمدی مادرانه کارگران شیفت شب به گونه­ای معنادار پایین تر از کارگران شیفت روز بود. بین دو گروه از نظر طول مدت خواب مفید، کیفیت خواب، اختلال ها خواب، عملکرد صبحگاهی و نمره کل خواب تفاوت معناداری وجود داشت و میانگین کارگران شیفت شب در این مولفه­ ها به گونه ­ای معنادار بالاتر و مشکلاتشان بیشتر بود.

نتیجه گیری: با توجه به اختلالات خواب و عوارض ناشی از آن در نوبت کاران از افرادی که سازگاری بیشتری دارند استفاده شود و آنان را از اثرات شیفت کاری بر رابطه شان با همسر و فرزندانشان آگاه کنند.

---

مقدمه: در سال‌های اخیر غیبت از کار ناشی از بیماری در جوامع صنعتی با هزینه‌ها و مشکلات زیادی همراه بوده و میزان آن همچنان رو به افزایش است. علاوه بر این غیبت از کار به علت بیماری به‌صورت پیش‌رونده‌ای به‌عنوان شاخص سطح سلامتی در بین جمعیت کارگران به کار گرفته شده است. هدف این مطالعه تعیین وضعیت غیبت از کار به علت بیماری در کارگران یک شرکت تولید لوازم خانگی است.
روش بررسی: این مطالعه به‌صورت مقطعی بر روی کارگران یک شرکت تولید لوازم خانگی از شهریور ۱۳۹۴ تا شهریور ۱۳۹۵ انجام شد. اطلاعات مربوط به تعداد روزها و دوره‌های غیبت از کار به دلیل بیماری و اطلاعات شخصی افراد جمع‌آوری شد.
نتایج: غیبت از کار به علت بیماری در بین گروه کاری یقه­آبی بیشتر از کارگران یقه‌سفید بود (۲۰/۲=OR و ۰۰۱/۰ (P<. در بین شیفت­کاران هم میزان کلی غیبت و همچنین غیبت طولانی‌مدت نسبت به غیر شیفت­کاران بیشتر بود. همچنین افراد مسن و افراد با شاخص توده بدنی بالاتر غیبت کمتری داشتند. غیبت بلندمدت در بین افراد سیگاری نسبت به افراد غیر سیگاری شایع‌تر بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که غیبت از کار به علت بیماری در بین کارگران و افراد شاغل می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهای دموگرافیک و شغلی متعدد از جمله سن، شاخص توده بدنی، وضعیت سیگار کشیدن و نوع کار، قرار گیرد.