فصلنامه طب کار

مقدمه: خستگی عبارت است از خسته شدن جسم یا روح که می‌تواند بر اثر استرس، کار زیاد، مصرف دارو و یا بیماری جسمی یا روحی ایجاد شود. خستگی از عوامل کاهنده بهره‌وری و نیز بروز حوادث است. بنابراین، اندازه گیری آن اهمیت دارد. این مطالعه باهدف تعیین میزان همخوانی اندازه گیری خستگی بر اساس شاخص‌های ذهنی و عینی انجام گرفته است.

روش بررسی: یک مطالعه مقطعی روی 120 نفر از دانشجویان دختر و پسر انجام شد. با شبیه سازی محیط واقعی هر فرد در ترازهای فشار صوت 50 و 70 دسی بل به مدت 40 دقیقه قرار گرفت و قبل و بعد از مواجهه با صدا میزان خستگی ذهنی با استفاده از شاخص ذهنی (مقیاس خود اظهاری چشمی VAS) و شاخص عینی (آزمون عملکرد پیوسته) اندازه گیری و نتایج آن به‌وسیله آزمون تی زوجی و ضریب همبستگی اسپیرمن در نرم افزار SPSS₂₀ آنالیز شد.

یافته‌ها: نتایج اندازه گیری با هردو روش مقیاس خود اظهاری و آزمون عملکرد پیوسته نشان داد، خستگی ذهنی بعد از مواجهه با تراز فشار صوت‌های نام برده افزایش معنی داری می‌یابد و اما نتایج دو روش با یکدیگر همخوانی ندارد.

نتیجه گیری: با توجه به اینکه مقیاس خود اظهاری VAS یک روش ذهنی است، به نظر می‌رسد عدم همخوانی دو روش، بیشتر مربوط به ناکارآمدی این مقیاس می‌باشد. بنابراین پیشنهاد می‌شود بررسی مجدد با روش‌های دقیق‌تر مانند الکتروآنسفالوگرام صورت گیرد.