دوره 15، شماره 4 - ( فصلنامه علمی تخصصی طب کار یزد 1402 )
جلد 15 شماره 4 صفحات 20-14 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.KMU.REC.1400.336
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Eskandari Nasab N, Eskandari Nasab M, Mehdipoor Rabouri M, Montazeri M. Investigating occupational threats in informal recyclers of solid waste in Kerman city. tkj 2023; 15 (4) :14-20
URL: http://tkj.ssu.ac.ir/article-1-1263-fa.html
URL: http://tkj.ssu.ac.ir/article-1-1263-fa.html
اسکندری نسب نادر، اسکندری نسب مریم، مهدی پور محسن، منتظری ملیحه. بررسی تهدیدات شغلی در بازیافت کنندگان غیررسمی پسماندهای جامد در شهر کرمان. فصلنامه علمی تخصصی طب کار. 1402; 15 (4) :14-20
دانشگاه علوم پزشکی کرمان ، naeskandari@yahoo.com
متن کامل [PDF 400 kb]
(163 دریافت)
| چکیده (HTML) (439 مشاهده)
بررسی تهدیدات شغلی در بازیافت کنندگان غیررسمی پسماندهای جامد در شهر کرمان
نادر اسکندری نسب*[1]، مریم اسکندری نسب2، محسن مهدی‌پور3، ملیحه منتظری4
چکیده
مقدمه: فعالیت با ارزش بازیافت‌کنندگان غیررسمی یا همان نمکی‌ها، دوره‌گردها در جهت پایداری و محافظت از محیط زیست بر کسی پوشیده و پنهان نیست. متاسفانه این گروه شغلی مورد غفلت واقع شده‌اند و عمدتا نهادهای سازمانی، حمایتی و بهداشتی توجه کمتری به این افراد دارند لذا لازم دانستیم تهدیدات مرتبط با شغل این افراد را در شهر کرمان بررسی کنیم.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی می‌باشد. جامعه آماری به صورت سرشماری شامل 232 مرکز بازیافت غیررسمی و 294 بازیافت‌کننده غیررسمی که به صورت داوطلبانه و با رضایت وارد مطالعه شدند و در ابتدا تحقیقات میدانی در زمینه جمع‌آوری اطلاعات و تکمیل پرسشنامه‌ها که از طریق مشاهده و مصاحبه با مراجعه حضوری ازسال 1399 تا 1401 انجام شد و سپس داده‌ها جمع‌آوری گردید و در پایان با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 19 و آزمون کای اسکوِِئر تحلیل و تفسیر لازم صورت گرفت.
نتایج: مشخص شد 4/51 درصد از شرکت‌کنندگان مهمترین تهدید شغلی خود را مشکلات بهداشتی و سلامت اعلام کردند و رابطه معناداری بین میزان تهدیدهای شغلی و جنسیت وجود داشت (003/0 Pvalue =).
حدود20درصد از افراد از هیچ وسیله حفاظت فردی استفاده نمی‌کردند و ارتباط معناداری بین عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی و میزان مراجعه به مراکز بهداشتی دیده شد(048/0 p-value=). بیشترین تهدیدات شغلی بازیافت‌کنندگان به ترتیب اشیای نوک تیز و برنده، تماس با مواد شیمیایی و بخارات و دود ناشی از سوخت زباله، مشکلات اسکلتی عضلانی به خصوص درد کمر و پا، گزش توسط حیوانات ولگرد و درماتیت پوستی بود.
نتیجه گیری: باید به تهدیدات مرتبط با شغل بازیافت‌کنندگان غیررسمی که بارزترین آن بهداشت و سلامتی است توسط دولت و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی توجه بیشتری شود.
واژگان کلیدی: تهدید شغلی، بازیافت، پسماند، سلامت
مقدمه
جدول (1) اطلاعات دموگرافیک سنی، وضعیت کاری و محل سکونت شرکت کنندگان
References
1-Abedinzadeh Nea. Study of Strategic Factors of Waste Management in Rasht using SWOT method and formation of QSPM matrix. Mohit shenasi. 2011;37(57):1-12.
2-Omrani G, Karbasi A, Arjomandi R, Aliasghar Hp. Compilation of Optimal Strategies of Urban Waste Management System by Using SWOT and QSPM; Case Study of City of Sari. Urban Management. 2010;8(26):41-62.
3-Bom U, Belbase S, Bibriven Lila R. Public perceptions and practices of solid waste recycling in the city of laramie in Wyoming, USA. Recycling. 2017;2(3):11.
4-Abdoli.M. Modiriat Dafa va Bazyaft Mavad zayed Jamede Shahri Dar Iran. 2, editor: sazman shahrdarihay keshvar; 1379: P.5[Persian]
5-Aljaradin M, Persson KM, Sood E. The role of informal sector in waste management, a case study; Tafila-Jordan. Resources and Environment. 2015; 5(1): 9-14.
6-Muller M. When necessity begets ingenuity: a study of informal waste recycling at Stellenbosch and Bellville, Cape Town. 2015
7-Yang H, Ma M, Thompson JR, Flower RJ. Waste management, informal recycling, environmental pollution and public health. J Epidemiol Community Health. 2018;72(3):237-43.
8-Yazdi M P. Organization of Solid Waste Recycling Industries in Mashhad Needing to Establish Reconstruction Town. Geography and Development Magazine. 2004:186-47
9-Amirbaigi H. Principles of Environmental Health. Vol. 3. 2010[Persian]
10-Rosell M. SWOT analysis for the improvement of Municipal Solid Waste Management Planning: A Case Study of Iribarren Municipality, Venezuela. IIIEE Master thesis. 2011.
11- aghaee B, Salehi S, Kalantari A. Investigating The Impact Of Environmental Norms On Household Waste Recycling ; A Case Study Of 7 District, Tehran. Study Of Social Issues In Iran. 2015;6(2):215-36.[Persian]
12-Demierbas A. Waste management waste resource facilities and waste conversion processes. Journal of Energy Conversion and Management. 2011;52:1280-7.
13-Moreno-Sanchez RDP, Maldonado JH. Surviving from garbage: the role of informal waste-pickers in a dynamic model of solid-waste management in developing countries. Environment and Development Economics. 2006;11(3):371-91.
14-Nzeadibe TC, Iwuoha HC. Informal waste recycling in Lagos, Nigeria. Communications in Waste & Resource Management (CWRM). 2008;9(1):24-31.
15-Poulsen OM, Breum NO, Ebbehoj N, Hansen A M, Ivens UI, van Lelieveld D. Collection of domestic waste. Review of occupational health problems and their possible causes. Science of the total environment.1995; 170(1-2):1-19
16-Hunt C. Child waste pickers in India: the occupation and its health risks. Environment and Urbanization. 1996;8(2):111-8.
17-Wilson DC, Costas V, Cheeseman C. Role of informal sector recycling in waste management in developing countries. Habitat International. 2006;30(4):797-808.
18-Mumuni I. Examining the Roles and Challenges of Informal Waste Pickers in the Solid Waste Management of the Tamale Metropolis of Northern Ghana. 2016.
19-Mushoufi M, Refahi S. Investigating health problems among workers working in the informal e-waste recycling sector. The 11th National Conference on Occupational Health and Safety, Tehran. 2019.[Persian]
متن کامل: (353 مشاهده)
بررسی تهدیدات شغلی در بازیافت کنندگان غیررسمی پسماندهای جامد در شهر کرمان
نادر اسکندری نسب*[1]، مریم اسکندری نسب2، محسن مهدی‌پور3، ملیحه منتظری4
چکیده
مقدمه: فعالیت با ارزش بازیافت‌کنندگان غیررسمی یا همان نمکی‌ها، دوره‌گردها در جهت پایداری و محافظت از محیط زیست بر کسی پوشیده و پنهان نیست. متاسفانه این گروه شغلی مورد غفلت واقع شده‌اند و عمدتا نهادهای سازمانی، حمایتی و بهداشتی توجه کمتری به این افراد دارند لذا لازم دانستیم تهدیدات مرتبط با شغل این افراد را در شهر کرمان بررسی کنیم.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی می‌باشد. جامعه آماری به صورت سرشماری شامل 232 مرکز بازیافت غیررسمی و 294 بازیافت‌کننده غیررسمی که به صورت داوطلبانه و با رضایت وارد مطالعه شدند و در ابتدا تحقیقات میدانی در زمینه جمع‌آوری اطلاعات و تکمیل پرسشنامه‌ها که از طریق مشاهده و مصاحبه با مراجعه حضوری ازسال 1399 تا 1401 انجام شد و سپس داده‌ها جمع‌آوری گردید و در پایان با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 19 و آزمون کای اسکوِِئر تحلیل و تفسیر لازم صورت گرفت.
نتایج: مشخص شد 4/51 درصد از شرکت‌کنندگان مهمترین تهدید شغلی خود را مشکلات بهداشتی و سلامت اعلام کردند و رابطه معناداری بین میزان تهدیدهای شغلی و جنسیت وجود داشت (003/0 Pvalue =).
حدود20درصد از افراد از هیچ وسیله حفاظت فردی استفاده نمی‌کردند و ارتباط معناداری بین عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی و میزان مراجعه به مراکز بهداشتی دیده شد(048/0 p-value=). بیشترین تهدیدات شغلی بازیافت‌کنندگان به ترتیب اشیای نوک تیز و برنده، تماس با مواد شیمیایی و بخارات و دود ناشی از سوخت زباله، مشکلات اسکلتی عضلانی به خصوص درد کمر و پا، گزش توسط حیوانات ولگرد و درماتیت پوستی بود.
نتیجه گیری: باید به تهدیدات مرتبط با شغل بازیافت‌کنندگان غیررسمی که بارزترین آن بهداشت و سلامتی است توسط دولت و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی توجه بیشتری شود.
واژگان کلیدی: تهدید شغلی، بازیافت، پسماند، سلامت
مقدمه
فعالیت ارزشمند بازیافت‌کنندگان غیررسمی یا همان نمکی‌ها، دوره‌گردها و ... که آنها را در بیشتر ساعات شبانه‌روز در کوچه پس کوچه‌های شهر، محل‌های قرار دادن زباله‌ها، ایستگاه‌های موقت و دائم زباله می‌بینیم در جهت پایداری و محافظت از محیط زیست بر کسی پوشیده و پنهان نیست. شاید با تصور کردن شهرمان بدون فعالیت این عزیزان بتوان به ارزش مادی و معنوی این شغل برای بشریت و محیط زیست بیشتر پی برد. ولی متاسفانه کارکنان این شغل به نظر می‌رسد در جامعه کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند و شاید در بسیاری از موارد کاملا فراموش شده‌اند.
افزایش پسماند از موضوعاتی است که اخیراً بحران و مشکلات بسیاری در جامعه بشری به وجود آورده است که این امر سبب ایجاد نگرانی‌هایی در خصوص کاهش منابع خدادادی و آلوده شدن محیط زیست و تهدیدی برای سلامت انسان است(1،2). نگرانی های بهداشتی و زیست محیطی به عنوان انگیزه‌های اصلی برای بازیافت مطرح شده است(3).
در مناطق مختلف ایران نیز بازیافت و جداسازی در محل‌های مختلف، از سطل‌های زباله تا مکان‌های دفن و دفع انجام می‌شود(4). بازیافت‌کنندگان غیرمجاز فعالیت خود را به روش بسیار ابتدایی و بدون هیچ گونه ابزار و تجهیزات ایمنی و بهداشتی انجام می‌دهند و در معرض خطرات و محیط کار ناسالم هستند و کاملا از آن آگاهی ندارند که این امر سبب ریسک بالای سلامتی و عاملی برای انتشار و انتقال بیماری‌ها توسط آنها می‌باشد(5).
در سال 2017 بانک جهانی تخمین زده است که حدود 1% جمعیت جهان و 2% از جمعیت در کشورهای در حال توسعه معیشت خود را از جمع‌آوری پسماند به دست می‌آورند(6). علاوه بر سیستم بازیافت رسمی پسماند حدود 15 میلیون نفر در سراسر جهان درگیر بازیافت غیررسمی پسماند هستند(7،8). شمار افرادی که در کار بازیافت غیررسمی هستند در کشورهای آسیایی در حال افزایش هستند(9) و اکثر افراد درگیر در بازیافت غیررسمی متعلق به گروههای آسیب‌پذیر جامعه مانند مهاجران، بیکاران، سالمندان و کودکان هستند(10, 3). خطرات بهداشتی ناشی از پسماند برای کودکان جمع‌آوری‌کننده بیشتر از بزرگسالان است(1،2،10). تنفس سریع‌تر کودکان، حساسیت بیشتر سیستم‌های حیاتی آنها، وزن کمتر، دانش و تجربه کمتر کودکان از علل این تفاوت می‌باشد و کودکان با انتخاب این شغل در سنین پایین فرصت‌های خوب دیگر مثل حضور در مدارس برای کسب سواد را از دست می‌دهند(10,11،12). کارگران بخش غیررسمی به طور مستقیم در معرض تماس با مواد شیمیایی مضر، گازهای خطرناک سمی ( جیوه، سرب، دی اکسین‌ها) و آسیب‌های فیزیکی هستند(7,8,13) و از آنجایی که بازیافت‌کنندگان غیررسمی به ندرت با ابزار و پوشش‌های حفاطت فردی کار می‌کنند در معرض خطرات بهداشتی هستند(14). جمع‌کننده‌های زباله ممکن است به طور همزمان در معرض عوامل متعددی مانند گرد و غبار حاوی باکتری، اندوتوکسین، هاگ‌های کپک، ترکیبات آلی فرار و... قرار گیرند(15). لذا لازم دانستیم تهدیدات مرتبط با شغل بازیافت‌کنندگان غیررسمی را در شهر کرمان بررسی نماییم که شاید خروجی این مطالعه باعث شود قدمی در جهت حل مشکلات این گروه شغلی برداشته شود.
روش بررسی
این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی می‌باشد. جامعه آماری به صورت سرشماری شامل 232 مرکز بازیافت غیررسمی و 294 بازیافت‌کننده غیررسمی که با توجه به اختیاری بودن شرکت در مطالعه به صورت داوطلبانه و با رضایت وارد مطالعه شدند. جهت محرمانه ماندن اطلاعات مراکز بازیافت وضعیت بهداشتی و ایمنی آنها، اطلاعات بازیافت‌کنندگان غیرمجاز پسماند پرسشنامه‌ها کدگذاری شدند. پرسشنامه طراحی شده که موردتایید اساتید گروه بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشکده بهداشت کرمان بود. روایی پرسشنامه 798/0 و پایایی پرسشنامه852/0با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شد.
جهت انجام تحقیقات میدانی در زمینه جمع‌آوری اطلاعات، کلیه اطلاعات مراکز بازیافت غیررسمی از مدیریت پسماند شهرداری مرکزی کرمان اخذ گردید و جمع‌آوری اطلاعات و تکمیل پرسشنامه‌ها که شامل 9 سوال مربوط به خصوصیات دموگرافیک بازیافت‌کنندگان، 10سوال در خصوص فعالیت غیررسمی آنها، 14 سوال در خصوص مواد بازیافتی و درآمد، 16 سوال در خصوص ایمنی و بهداشت افراد، 29 سوال در خصوص اطلاعات فضای فیزیکی و آلودگی‌ها و شرایط ایمنی و بهداشت واحد بازیافت غیررسمی که از طریق مشاهده و مصاحبه با مراجعه حضوری پژوهشگران از سال 1399 تا اردیبهشت 1401 صورت گرفت و داده‌ها جمع آوری گردید و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 و آزمون کای اسکوئر تحلیل و تفسیر گردید.
ملاحظات اخلاقی
این مطالعه حاصل طرح پژوهشی که در مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان مصوب و انجام شد که در ضمن کد اخلاق طرح پژوهشی مربوطهIR.KMU.REC.1400.336 می‌باشد.
نتایج
با توجه به نتایج مشخص شد 53/43 درصد مراکز بازیافت غیررسمی در شهر کرمان در شمال و شمال شرق(منطقه شماره یک)، 14/24 درصد در شمال و شمال غربی(منطقه شماره دو)، 14/23 درصد در غرب و جنوب غربی(منطقه شماره سه)، 62/8 درصد این مراکز در شرق و جنوب شرقی (منطقه چهار) قرار دارد و 209 مرکز بازیافت غیررسمی در مناطق مسکونی و 23 مورد خارج از مناطق مسکونی فعالیت دارند.
مشخص شد 100 درصد مراکز بازیافت غیررسمی در این مطالعه نیاز به بهسازی کف دارند و کف بیشتر آنها غیر بهداشتی، غیرایمن بود و امکان آلودگی خاک در آنها وجود دارد) 0001/0 .(pvalue=
آمار توصیفی نشان داد که از 294 بازیافت کننده غیررسمی پسماند مورد بررسی262 نفر (1/89 درصد) مرد و 32 نفر دیگر (9/10درصد) زن بوده‌اند. همچنین کمترین سن در میان بازیافت‌کنندگان غیررسمی6 سال و بیشترین سن در میان آنها 65 سال می‌باشد. و جدول(1) اطلاعات دموگرافیک سنی، وضعیت کاری و محل سکونت شرکت‌کنندگان را نشان می‌دهد.
افزایش پسماند از موضوعاتی است که اخیراً بحران و مشکلات بسیاری در جامعه بشری به وجود آورده است که این امر سبب ایجاد نگرانی‌هایی در خصوص کاهش منابع خدادادی و آلوده شدن محیط زیست و تهدیدی برای سلامت انسان است(1،2). نگرانی های بهداشتی و زیست محیطی به عنوان انگیزه‌های اصلی برای بازیافت مطرح شده است(3).
در مناطق مختلف ایران نیز بازیافت و جداسازی در محل‌های مختلف، از سطل‌های زباله تا مکان‌های دفن و دفع انجام می‌شود(4). بازیافت‌کنندگان غیرمجاز فعالیت خود را به روش بسیار ابتدایی و بدون هیچ گونه ابزار و تجهیزات ایمنی و بهداشتی انجام می‌دهند و در معرض خطرات و محیط کار ناسالم هستند و کاملا از آن آگاهی ندارند که این امر سبب ریسک بالای سلامتی و عاملی برای انتشار و انتقال بیماری‌ها توسط آنها می‌باشد(5).
در سال 2017 بانک جهانی تخمین زده است که حدود 1% جمعیت جهان و 2% از جمعیت در کشورهای در حال توسعه معیشت خود را از جمع‌آوری پسماند به دست می‌آورند(6). علاوه بر سیستم بازیافت رسمی پسماند حدود 15 میلیون نفر در سراسر جهان درگیر بازیافت غیررسمی پسماند هستند(7،8). شمار افرادی که در کار بازیافت غیررسمی هستند در کشورهای آسیایی در حال افزایش هستند(9) و اکثر افراد درگیر در بازیافت غیررسمی متعلق به گروههای آسیب‌پذیر جامعه مانند مهاجران، بیکاران، سالمندان و کودکان هستند(10, 3). خطرات بهداشتی ناشی از پسماند برای کودکان جمع‌آوری‌کننده بیشتر از بزرگسالان است(1،2،10). تنفس سریع‌تر کودکان، حساسیت بیشتر سیستم‌های حیاتی آنها، وزن کمتر، دانش و تجربه کمتر کودکان از علل این تفاوت می‌باشد و کودکان با انتخاب این شغل در سنین پایین فرصت‌های خوب دیگر مثل حضور در مدارس برای کسب سواد را از دست می‌دهند(10,11،12). کارگران بخش غیررسمی به طور مستقیم در معرض تماس با مواد شیمیایی مضر، گازهای خطرناک سمی ( جیوه، سرب، دی اکسین‌ها) و آسیب‌های فیزیکی هستند(7,8,13) و از آنجایی که بازیافت‌کنندگان غیررسمی به ندرت با ابزار و پوشش‌های حفاطت فردی کار می‌کنند در معرض خطرات بهداشتی هستند(14). جمع‌کننده‌های زباله ممکن است به طور همزمان در معرض عوامل متعددی مانند گرد و غبار حاوی باکتری، اندوتوکسین، هاگ‌های کپک، ترکیبات آلی فرار و... قرار گیرند(15). لذا لازم دانستیم تهدیدات مرتبط با شغل بازیافت‌کنندگان غیررسمی را در شهر کرمان بررسی نماییم که شاید خروجی این مطالعه باعث شود قدمی در جهت حل مشکلات این گروه شغلی برداشته شود.
روش بررسی
این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی می‌باشد. جامعه آماری به صورت سرشماری شامل 232 مرکز بازیافت غیررسمی و 294 بازیافت‌کننده غیررسمی که با توجه به اختیاری بودن شرکت در مطالعه به صورت داوطلبانه و با رضایت وارد مطالعه شدند. جهت محرمانه ماندن اطلاعات مراکز بازیافت وضعیت بهداشتی و ایمنی آنها، اطلاعات بازیافت‌کنندگان غیرمجاز پسماند پرسشنامه‌ها کدگذاری شدند. پرسشنامه طراحی شده که موردتایید اساتید گروه بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشکده بهداشت کرمان بود. روایی پرسشنامه 798/0 و پایایی پرسشنامه852/0با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شد.
جهت انجام تحقیقات میدانی در زمینه جمع‌آوری اطلاعات، کلیه اطلاعات مراکز بازیافت غیررسمی از مدیریت پسماند شهرداری مرکزی کرمان اخذ گردید و جمع‌آوری اطلاعات و تکمیل پرسشنامه‌ها که شامل 9 سوال مربوط به خصوصیات دموگرافیک بازیافت‌کنندگان، 10سوال در خصوص فعالیت غیررسمی آنها، 14 سوال در خصوص مواد بازیافتی و درآمد، 16 سوال در خصوص ایمنی و بهداشت افراد، 29 سوال در خصوص اطلاعات فضای فیزیکی و آلودگی‌ها و شرایط ایمنی و بهداشت واحد بازیافت غیررسمی که از طریق مشاهده و مصاحبه با مراجعه حضوری پژوهشگران از سال 1399 تا اردیبهشت 1401 صورت گرفت و داده‌ها جمع آوری گردید و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 و آزمون کای اسکوئر تحلیل و تفسیر گردید.
ملاحظات اخلاقی
این مطالعه حاصل طرح پژوهشی که در مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان مصوب و انجام شد که در ضمن کد اخلاق طرح پژوهشی مربوطهIR.KMU.REC.1400.336 می‌باشد.
نتایج
با توجه به نتایج مشخص شد 53/43 درصد مراکز بازیافت غیررسمی در شهر کرمان در شمال و شمال شرق(منطقه شماره یک)، 14/24 درصد در شمال و شمال غربی(منطقه شماره دو)، 14/23 درصد در غرب و جنوب غربی(منطقه شماره سه)، 62/8 درصد این مراکز در شرق و جنوب شرقی (منطقه چهار) قرار دارد و 209 مرکز بازیافت غیررسمی در مناطق مسکونی و 23 مورد خارج از مناطق مسکونی فعالیت دارند.
مشخص شد 100 درصد مراکز بازیافت غیررسمی در این مطالعه نیاز به بهسازی کف دارند و کف بیشتر آنها غیر بهداشتی، غیرایمن بود و امکان آلودگی خاک در آنها وجود دارد) 0001/0 .(pvalue=
آمار توصیفی نشان داد که از 294 بازیافت کننده غیررسمی پسماند مورد بررسی262 نفر (1/89 درصد) مرد و 32 نفر دیگر (9/10درصد) زن بوده‌اند. همچنین کمترین سن در میان بازیافت‌کنندگان غیررسمی6 سال و بیشترین سن در میان آنها 65 سال می‌باشد. و جدول(1) اطلاعات دموگرافیک سنی، وضعیت کاری و محل سکونت شرکت‌کنندگان را نشان می‌دهد.
جدول (1) اطلاعات دموگرافیک سنی، وضعیت کاری و محل سکونت شرکت کنندگان
| سن | وضعیت کاری | محل سکونت | |||||||||||
| 10> | 10-20 | 20-40 | 40-60 | >60 | تمام وقت | پاره وقت | شخصی | مستاجر | گروهی | ||||
| تعداد | 37 | 92 | 117 | 41 | 7 | 229 | 65 | 41 | 194 | 59 | |||
| درصد | 6/12 | 3/31 | 8/39 | 9/13 | 4/2 | 9/77 | 1/22 | 9/13 | 66 | 1/20 | |||
مهمترین تجهیزات جهت جمع آوری مواد بازیافتی در بین بازیافت‌کنندگان غیررسمی مورد بررسی200 نفر( 68 درصد ) از گونی، 45 نفر( 3/15 درصد ) از چرخ دستی، 25 نفر ( 5/8 درصد) از ماشین، تعداد 15 نفر ( 1/5درصد ) که عمدتا کودکان بودند از کیسه پلاستیکی و 9 نفر (1/3درصد ) از موتور جهت جمع‌آوری مواد بازیافتی استفاده می‌کردند. همچنین ارتباط معناداری بین درد کمر و پای شرکت‌کنندگان با وزن بار حمل شده، مسافت پیاده‌روی و خم و راست شدن‌های متوالی وجود داشت (012/0 .(pvalue=
179 نفر ( 9/60 درصد ) افراد شرکت‌کننده در بازیافت غیررسمی هر 7 روز هفته و 99 نفر ( 7/33 درصد ) 5-6 روز در هفته را مشغول فعالیت بوده‌اند.
مشخص شد 3/32 درصد در حین کار مبادرت به خوردن و آشامیدن دارند. 4/38 درصد در حین کار دخانیات استعمال می‌کنند و تنها 50 درصد در پایان روز کاری استحمام داشتند. در بررسی میزان اجتناب از خوردن و آشامیدن در حین کار جمع‌آوری برای بازیافت‌کنندگان غیررسمی و میزان مراجعه به مراکز درمانی، ارتباط معناداری در این خصوص وجود ندارد. (066/ 0 Pvalue =)
4/51 درصد شرکت کنندگان بهداشت، سلامت و احتمال انتقال بیماری‌ها را مهمترین تهدید برای شغل خود اعلام کردند. نتایج این مطالعه نشان داد رابطه معناداری بین میزان تهدیدهای شغلی و جنسیت وجود دارد به طوری که 8/68 درصد جمعیت زنان در حوزه‌ی بهداشت و سلامت نسبت به مردان ( 2/49درصد) از تهدیدات بیشتری شکایت داشتند. (Pvalue = 033/0)
نتایج مطالعه نشان داد هیچ گونه رابطه معناداری بین سن افراد درگیر در امر بازیافت غیررسمی و میزان بیماری ایشان در طول سال وجود ندارد (31/0 Pvalue =). همچنین این عدم وجود ارتباط معنادار در جنسیت و بیماری شغلی نیز دیده شد(098/0 Pvalue =).
17 درصد از شرکت‌کنندگان در مصاحبه کمتر از 2 بار در سال، 3/46 درصد 2-4 بار در سال و 7/36 درصد بیشتر از 4 بار در سال دچار بیماری ناشی از زباله شده بودند.
بیشترین وسیله حفاظت فردی که بازیافت‌کنندگان غیررسمی استفاده می‌کردند دستکش بود و 7/18 درصد از هیچ وسیله حفاظت فردی در حین کار استفاده نمی‌کردند. بیشترین سطح مخاطرات در بازیافت غیررسمی مربوط به به اشیای نوک تیز و برنده می‌باشد. در بررسی میزان ارتباط استفاده از تجهیزات فردی و بروز بیماریهای شغلی، نتایج این مطالعه نشان داد با افزایش استفاده از وسایل حفاظت فردی نظیر دستکش، ماسک، کلاه، لباس و عینک ، تعداد دفعات مراجعه افراد مورد مطالعه به مراکز درمانی در بیشتر موارد کمتر بوده است (048/0 Pvalue =).
نتایج نشان داد شرکت‌کنندگان در مطالعه به طور کلی از میزان درآمد خود رضایت داشتند ولی ارتباط معناداری بین جنسیت و میزان رضایت از فروش در شرکت‌کنندگان وجود نداشت(059/ 0( Pvalue =.
نتایج این مطالعه نشان داد که میزان سطح درآمد در افراد معتاد که انواعی از مواد مخدر را مورد مصرف قرار می دادند بصورت موقت و کوتاه مدت به طور معنی‌داری بالاتر بود و این می تواند به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی ایجاد شده توسط مواد مخدر باشد(0001/0 Pvalue =) و با گذشت زمان و آسیب‌های جسمی و روحی ناشی از اعتیاد می‌تواند به شدت میزان درآمد در این افراد را کاهش دهد. لازم به ذکر است در جمعیت ایرانی بیشترین مواد مخدر مصرفی از ترکیبات تریاک، شیشه و اقلامی نظیر آن بود در جمعیت افغانی بیشترین ماده مصرفی مربوط به گیاه علفی ناس بود.
در بررسی به عمل آمده در مراکز بازیافت غیرمجاز ارتباط معنادار بین وجود آب لوله کشی و تمایل به استفاده از توالت دارای لوله کشی آب بهداشتی وجود داشت(0001/0 Pvalue =) و 3/95 درصد مراکز بازیافت غیررسمی پسماند مورد بررسی تولید فاضلاب انسانی و 7/4 درصد تولید فاضلاب صنعتی داشتند.
نتایج نشان داد بیشترین تهدیدات شغلی بازیافت کنندگان بترتیب اشیای نوک تیز و برنده با 73درصد مواجهه در شرکت کنندگان، تماس با مواد شیمیایی و بخارات و دود ناشی از سوخت زباله با71 درصد مواجهه، مشکلات اسکلتی عضلانی به خصوص درد کمر و پا با بیان شکایات در69 درصد بازیافت کنندگان غیررسمی، گزش توسط حیوانات ولگرد39 درصد شرکت کنندگان، اعتیاد به مواد مخدر 38 درصد، درماتیت های پوستی30درصد و... می‌باشد. در کودکان مهمترین تهدید شغلی بعد از اشیای نوک تیز و برنده درماتیت‌های پوستی بود و بارزترین شکایت اسکلتی عضلانی این گروه درد در پاها بیان شده بود.
بحث
بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان مهمترین تهدید شغلی خود را مشکلات بهداشتی و سلامت اعلام کردند و ارتباط معناداری بین عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی و میزان مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی وجود دارد به طوری که افراد با استفاده کمتر میزان مراجعه آنها به مراکز بهداشتی و درمانی بیشتر بود و مهمترین تهدیدات مرتبط با شغل در بازیافت‌کنندگان غیررسمی اشیای نوک تیز و برنده، تماس با مواد شیمیایی و بخارات و دود ناشی از سوخت زباله، مشکلات اسکلتی عضلانی به خصوص درد کمر و پا، گزش توسط حیوانات ولگرد، اعتیاد به مواد مخدر، درماتیت پوستی و... بود و بیش از 70درصد شرکت‌کنندگان بیش از 2بار در سال مبتلا به بیماریهای مرتبط با شغل شده‌اند.
از تعداد 294 نفر بازیافت‌کننده غیررسمی پسماند مورد بررسی متاسفانه مشاهده گردید 37 نفر ( 6/12 درصد ) کودکان هستند که در شرایط بدی از لحاظ سلامتی به سر می‌برند و باید از خطرات مصون بمانند و در بلند مدت توصیه می‌شود کودکان تحت واکسیناسیون و بیمار یابی ادواری قرار گیرند و حتی الامکان از فعالیت آنها ممانعت به عمل آید و مطابقت دارد با مطالعه‌ای که Hunt Caroline تحت عنوان کودکان جمع‌کننده زباله در هند صورت گرفت و افزایش ریسک سلامتی کودکانی که به سمت جمع آوری پسماند روی می آورند مشاهده شده است(16)
طبق مصاحبه انجام گرفته بازیافت کنندگان غیررسمی از درآمد روزانه خود راضی بودند که با مطالعه‌ای که Wilson Det al تحت عنوان نقش بخش بازیافت غیررسمی در مدیریت پسماند کشورهای در حال توسعه انجام دادند و بیان نمودند که با وجود مشکلات بهداشتی و اجتماعی از مزایای اقتصادی قابل توجهی برای بازیافت‌کنندگان غیررسمی نتیجه‌گیری کرده‌اند همخوانی دارد(17).
از تعداد232 مرکز بازیافت غیررسمی پسماند تعداد 23 مورد (6/5 درصد) در خارج از محدوده خدمات شهری و تعداد 219 مورد ( 4/94 درصد) در ناحیه مسکونی بوده‌اند که این امر باعث ایجاد مشکلات بهداشت عمومی و آلودگی‌های محیطی و شکایات مردمی را در پیش رو داشته ولی در مطالعه‌ای که توسط Mumuni Issah در غنای شمالی انجام شد مراکز بازیافت غیررسمی به حاشیه شهر رانده شده اند. کاهش هزینه رفت و آمد، نزدیکی به خدمات شهری و محل تولید زباله های شهری یا محیط‌های مسکونی، افزایش درآمد و ... می‌تواند از دلایل راه‌اندازی این مراکز در محیط های مسکونی باشد(18).
نتایج مطالعه با نتایج مطالعه مهرنار مشعوفی و همکاران که با عنوان بررسی مشکلات سلامت در بین کارگران شاغل در بخش غیر رسمی بازیافت زباله های الکترونیکی انجام شده است همخوانی دارد و عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی به عنوان یکی از عوامل موثر بر مشکلات سلامت در هر دو مطالعه مطرح شده بود(19).
حمایت از بازیافت کنندگان غیررسمی توسط سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی و تصویب قوانین جهت این امر به شدت احساس می شود. در ضمن دولت و شهرداری ها باید بازیافت کنندگان غیررسمی را به رسمیت بشناسند قانونمند و استاندارد کنند و به آنها آموزش دهند. برای آنها کارت شناسایی ویژه، همراه با لباس رسمی در نظر بگیرند. از فعالیت افراد کم سن و سال جلوگیری نمایند و تفکیک را از مبدا ساماندهی نمایند. برخورد غیراصولی و دوره‌ای با این افراد ( به خصوص پایین‌ترین قشر) نمی‌تواند مسئله را حل کند فقط شهرها را از رعایت عدالت اجتماعی که اساس و پایه توسعه پایدار و داشتن جامعه سالم و رعایت حقوق شهروندان و اجرای قانون اساسی کشور است دور می‌کند.
ادغام بازیافت‌کنندگان غیررسمی و رسمی نه تنها باعث افزایش میزان بازیافت پسماند می‌شود بلکه می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های مدیریت پسماند، کاهش میزان دفن پسماند، کاهش آلودگی، مدیریت بهتر منابع، رفاه اجتماعی، افزایش و ارتقای بهداشت و سلامتی، افزایش عدالت اجتماعی و... شود. کارگران بخش بازیافت غیررسمی در معرض انزجار اجتماعی قرار دارند آنها برچسب مردم خیابانی غیرقابل اعتماد، غیرمسئول را یدک می‌کشند جهت ادغام بخش رسمی و غیررسمی بازیافت لازم است پذیرش اجتماعی بخش غیررسمی در جامعه انجام شود که از طریق نگرش مثبت و حمایت همه ذینفعان که احتمالا باعث افزایش بهداشت و سلامتی آنها می شود امکانپذیر است.
محدودیت های مطالعه
محدودیت‌های این مطالعه شامل این بود که بازیافت‌کنندگان غیررسمی عمدتا تمایل داشتند در ساعات غیرمتعارف که عمدتا از ساعات 22 تا 6 فعالیت کنند و هویت آنها ناشناخته بماند و در ضمن تعدادی از مراکز بازیافت به طور منظم فعالیت نداشتند و پشت درب های بسته فعالیت می‌کردند.
نتیجه گیری
باید به تهدیدات مرتبط با شغل بازیافت‌کنندگان غیررسمی که بارزترین آن بهداشت و سلامتی است توسط دولت و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی توجه بیشتری شود و با بهره‌گیری از توانایی آموزشی و اجرایی وزارت بهداشت در جهت ارزیابی خطرات شغلی، بازرسی و تحت پوشش قراردادن مراکز بازیافت و بازیافت کنندگان غیررسمی و انجام معاینات شغلی این کارکنان مد نظر قرار گیرد.
سپاسگزاری
قدردانی از شرکت کنندگان و کلیه افرادی که در انجام این پژوهش ما را یاری کردند به خصوص مرحوم دکتر محسن مهدی‌پور که زحمات زیادی کشیدند.
حامی مالی
این پژوهش با هزینه ی شخصی اجرا شده است.
تعارض در منافع
هیچ گونه تعارض منافع توسط نویسندگان گزارش نشده است.
ملاحظات اخلاقی
این مطالعه حاصل طرح پژوهشی که در مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان مصوب و انجام شد که در ضمن کد اخلاق طرح پژوهشی مربوطهIR.KMU.REC.1400.336 می‌باشد.
مشارکت نویسندگان
کلیه نویسندگان در امور مربوط به جمع‌اوری دیتا و نگارش مقاله مشارکت داشته‌اند.
179 نفر ( 9/60 درصد ) افراد شرکت‌کننده در بازیافت غیررسمی هر 7 روز هفته و 99 نفر ( 7/33 درصد ) 5-6 روز در هفته را مشغول فعالیت بوده‌اند.
مشخص شد 3/32 درصد در حین کار مبادرت به خوردن و آشامیدن دارند. 4/38 درصد در حین کار دخانیات استعمال می‌کنند و تنها 50 درصد در پایان روز کاری استحمام داشتند. در بررسی میزان اجتناب از خوردن و آشامیدن در حین کار جمع‌آوری برای بازیافت‌کنندگان غیررسمی و میزان مراجعه به مراکز درمانی، ارتباط معناداری در این خصوص وجود ندارد. (066/ 0 Pvalue =)
4/51 درصد شرکت کنندگان بهداشت، سلامت و احتمال انتقال بیماری‌ها را مهمترین تهدید برای شغل خود اعلام کردند. نتایج این مطالعه نشان داد رابطه معناداری بین میزان تهدیدهای شغلی و جنسیت وجود دارد به طوری که 8/68 درصد جمعیت زنان در حوزه‌ی بهداشت و سلامت نسبت به مردان ( 2/49درصد) از تهدیدات بیشتری شکایت داشتند. (Pvalue = 033/0)
نتایج مطالعه نشان داد هیچ گونه رابطه معناداری بین سن افراد درگیر در امر بازیافت غیررسمی و میزان بیماری ایشان در طول سال وجود ندارد (31/0 Pvalue =). همچنین این عدم وجود ارتباط معنادار در جنسیت و بیماری شغلی نیز دیده شد(098/0 Pvalue =).
17 درصد از شرکت‌کنندگان در مصاحبه کمتر از 2 بار در سال، 3/46 درصد 2-4 بار در سال و 7/36 درصد بیشتر از 4 بار در سال دچار بیماری ناشی از زباله شده بودند.
بیشترین وسیله حفاظت فردی که بازیافت‌کنندگان غیررسمی استفاده می‌کردند دستکش بود و 7/18 درصد از هیچ وسیله حفاظت فردی در حین کار استفاده نمی‌کردند. بیشترین سطح مخاطرات در بازیافت غیررسمی مربوط به به اشیای نوک تیز و برنده می‌باشد. در بررسی میزان ارتباط استفاده از تجهیزات فردی و بروز بیماریهای شغلی، نتایج این مطالعه نشان داد با افزایش استفاده از وسایل حفاظت فردی نظیر دستکش، ماسک، کلاه، لباس و عینک ، تعداد دفعات مراجعه افراد مورد مطالعه به مراکز درمانی در بیشتر موارد کمتر بوده است (048/0 Pvalue =).
نتایج نشان داد شرکت‌کنندگان در مطالعه به طور کلی از میزان درآمد خود رضایت داشتند ولی ارتباط معناداری بین جنسیت و میزان رضایت از فروش در شرکت‌کنندگان وجود نداشت(059/ 0( Pvalue =.
نتایج این مطالعه نشان داد که میزان سطح درآمد در افراد معتاد که انواعی از مواد مخدر را مورد مصرف قرار می دادند بصورت موقت و کوتاه مدت به طور معنی‌داری بالاتر بود و این می تواند به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی ایجاد شده توسط مواد مخدر باشد(0001/0 Pvalue =) و با گذشت زمان و آسیب‌های جسمی و روحی ناشی از اعتیاد می‌تواند به شدت میزان درآمد در این افراد را کاهش دهد. لازم به ذکر است در جمعیت ایرانی بیشترین مواد مخدر مصرفی از ترکیبات تریاک، شیشه و اقلامی نظیر آن بود در جمعیت افغانی بیشترین ماده مصرفی مربوط به گیاه علفی ناس بود.
در بررسی به عمل آمده در مراکز بازیافت غیرمجاز ارتباط معنادار بین وجود آب لوله کشی و تمایل به استفاده از توالت دارای لوله کشی آب بهداشتی وجود داشت(0001/0 Pvalue =) و 3/95 درصد مراکز بازیافت غیررسمی پسماند مورد بررسی تولید فاضلاب انسانی و 7/4 درصد تولید فاضلاب صنعتی داشتند.
نتایج نشان داد بیشترین تهدیدات شغلی بازیافت کنندگان بترتیب اشیای نوک تیز و برنده با 73درصد مواجهه در شرکت کنندگان، تماس با مواد شیمیایی و بخارات و دود ناشی از سوخت زباله با71 درصد مواجهه، مشکلات اسکلتی عضلانی به خصوص درد کمر و پا با بیان شکایات در69 درصد بازیافت کنندگان غیررسمی، گزش توسط حیوانات ولگرد39 درصد شرکت کنندگان، اعتیاد به مواد مخدر 38 درصد، درماتیت های پوستی30درصد و... می‌باشد. در کودکان مهمترین تهدید شغلی بعد از اشیای نوک تیز و برنده درماتیت‌های پوستی بود و بارزترین شکایت اسکلتی عضلانی این گروه درد در پاها بیان شده بود.
بحث
بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان مهمترین تهدید شغلی خود را مشکلات بهداشتی و سلامت اعلام کردند و ارتباط معناداری بین عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی و میزان مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی وجود دارد به طوری که افراد با استفاده کمتر میزان مراجعه آنها به مراکز بهداشتی و درمانی بیشتر بود و مهمترین تهدیدات مرتبط با شغل در بازیافت‌کنندگان غیررسمی اشیای نوک تیز و برنده، تماس با مواد شیمیایی و بخارات و دود ناشی از سوخت زباله، مشکلات اسکلتی عضلانی به خصوص درد کمر و پا، گزش توسط حیوانات ولگرد، اعتیاد به مواد مخدر، درماتیت پوستی و... بود و بیش از 70درصد شرکت‌کنندگان بیش از 2بار در سال مبتلا به بیماریهای مرتبط با شغل شده‌اند.
از تعداد 294 نفر بازیافت‌کننده غیررسمی پسماند مورد بررسی متاسفانه مشاهده گردید 37 نفر ( 6/12 درصد ) کودکان هستند که در شرایط بدی از لحاظ سلامتی به سر می‌برند و باید از خطرات مصون بمانند و در بلند مدت توصیه می‌شود کودکان تحت واکسیناسیون و بیمار یابی ادواری قرار گیرند و حتی الامکان از فعالیت آنها ممانعت به عمل آید و مطابقت دارد با مطالعه‌ای که Hunt Caroline تحت عنوان کودکان جمع‌کننده زباله در هند صورت گرفت و افزایش ریسک سلامتی کودکانی که به سمت جمع آوری پسماند روی می آورند مشاهده شده است(16)
طبق مصاحبه انجام گرفته بازیافت کنندگان غیررسمی از درآمد روزانه خود راضی بودند که با مطالعه‌ای که Wilson Det al تحت عنوان نقش بخش بازیافت غیررسمی در مدیریت پسماند کشورهای در حال توسعه انجام دادند و بیان نمودند که با وجود مشکلات بهداشتی و اجتماعی از مزایای اقتصادی قابل توجهی برای بازیافت‌کنندگان غیررسمی نتیجه‌گیری کرده‌اند همخوانی دارد(17).
از تعداد232 مرکز بازیافت غیررسمی پسماند تعداد 23 مورد (6/5 درصد) در خارج از محدوده خدمات شهری و تعداد 219 مورد ( 4/94 درصد) در ناحیه مسکونی بوده‌اند که این امر باعث ایجاد مشکلات بهداشت عمومی و آلودگی‌های محیطی و شکایات مردمی را در پیش رو داشته ولی در مطالعه‌ای که توسط Mumuni Issah در غنای شمالی انجام شد مراکز بازیافت غیررسمی به حاشیه شهر رانده شده اند. کاهش هزینه رفت و آمد، نزدیکی به خدمات شهری و محل تولید زباله های شهری یا محیط‌های مسکونی، افزایش درآمد و ... می‌تواند از دلایل راه‌اندازی این مراکز در محیط های مسکونی باشد(18).
نتایج مطالعه با نتایج مطالعه مهرنار مشعوفی و همکاران که با عنوان بررسی مشکلات سلامت در بین کارگران شاغل در بخش غیر رسمی بازیافت زباله های الکترونیکی انجام شده است همخوانی دارد و عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی به عنوان یکی از عوامل موثر بر مشکلات سلامت در هر دو مطالعه مطرح شده بود(19).
حمایت از بازیافت کنندگان غیررسمی توسط سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی و تصویب قوانین جهت این امر به شدت احساس می شود. در ضمن دولت و شهرداری ها باید بازیافت کنندگان غیررسمی را به رسمیت بشناسند قانونمند و استاندارد کنند و به آنها آموزش دهند. برای آنها کارت شناسایی ویژه، همراه با لباس رسمی در نظر بگیرند. از فعالیت افراد کم سن و سال جلوگیری نمایند و تفکیک را از مبدا ساماندهی نمایند. برخورد غیراصولی و دوره‌ای با این افراد ( به خصوص پایین‌ترین قشر) نمی‌تواند مسئله را حل کند فقط شهرها را از رعایت عدالت اجتماعی که اساس و پایه توسعه پایدار و داشتن جامعه سالم و رعایت حقوق شهروندان و اجرای قانون اساسی کشور است دور می‌کند.
ادغام بازیافت‌کنندگان غیررسمی و رسمی نه تنها باعث افزایش میزان بازیافت پسماند می‌شود بلکه می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های مدیریت پسماند، کاهش میزان دفن پسماند، کاهش آلودگی، مدیریت بهتر منابع، رفاه اجتماعی، افزایش و ارتقای بهداشت و سلامتی، افزایش عدالت اجتماعی و... شود. کارگران بخش بازیافت غیررسمی در معرض انزجار اجتماعی قرار دارند آنها برچسب مردم خیابانی غیرقابل اعتماد، غیرمسئول را یدک می‌کشند جهت ادغام بخش رسمی و غیررسمی بازیافت لازم است پذیرش اجتماعی بخش غیررسمی در جامعه انجام شود که از طریق نگرش مثبت و حمایت همه ذینفعان که احتمالا باعث افزایش بهداشت و سلامتی آنها می شود امکانپذیر است.
محدودیت های مطالعه
محدودیت‌های این مطالعه شامل این بود که بازیافت‌کنندگان غیررسمی عمدتا تمایل داشتند در ساعات غیرمتعارف که عمدتا از ساعات 22 تا 6 فعالیت کنند و هویت آنها ناشناخته بماند و در ضمن تعدادی از مراکز بازیافت به طور منظم فعالیت نداشتند و پشت درب های بسته فعالیت می‌کردند.
نتیجه گیری
باید به تهدیدات مرتبط با شغل بازیافت‌کنندگان غیررسمی که بارزترین آن بهداشت و سلامتی است توسط دولت و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی توجه بیشتری شود و با بهره‌گیری از توانایی آموزشی و اجرایی وزارت بهداشت در جهت ارزیابی خطرات شغلی، بازرسی و تحت پوشش قراردادن مراکز بازیافت و بازیافت کنندگان غیررسمی و انجام معاینات شغلی این کارکنان مد نظر قرار گیرد.
سپاسگزاری
قدردانی از شرکت کنندگان و کلیه افرادی که در انجام این پژوهش ما را یاری کردند به خصوص مرحوم دکتر محسن مهدی‌پور که زحمات زیادی کشیدند.
حامی مالی
این پژوهش با هزینه ی شخصی اجرا شده است.
تعارض در منافع
هیچ گونه تعارض منافع توسط نویسندگان گزارش نشده است.
ملاحظات اخلاقی
این مطالعه حاصل طرح پژوهشی که در مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان مصوب و انجام شد که در ضمن کد اخلاق طرح پژوهشی مربوطهIR.KMU.REC.1400.336 می‌باشد.
مشارکت نویسندگان
کلیه نویسندگان در امور مربوط به جمع‌اوری دیتا و نگارش مقاله مشارکت داشته‌اند.
References
1-Abedinzadeh Nea. Study of Strategic Factors of Waste Management in Rasht using SWOT method and formation of QSPM matrix. Mohit shenasi. 2011;37(57):1-12.
2-Omrani G, Karbasi A, Arjomandi R, Aliasghar Hp. Compilation of Optimal Strategies of Urban Waste Management System by Using SWOT and QSPM; Case Study of City of Sari. Urban Management. 2010;8(26):41-62.
3-Bom U, Belbase S, Bibriven Lila R. Public perceptions and practices of solid waste recycling in the city of laramie in Wyoming, USA. Recycling. 2017;2(3):11.
4-Abdoli.M. Modiriat Dafa va Bazyaft Mavad zayed Jamede Shahri Dar Iran. 2, editor: sazman shahrdarihay keshvar; 1379: P.5[Persian]
5-Aljaradin M, Persson KM, Sood E. The role of informal sector in waste management, a case study; Tafila-Jordan. Resources and Environment. 2015; 5(1): 9-14.
6-Muller M. When necessity begets ingenuity: a study of informal waste recycling at Stellenbosch and Bellville, Cape Town. 2015
7-Yang H, Ma M, Thompson JR, Flower RJ. Waste management, informal recycling, environmental pollution and public health. J Epidemiol Community Health. 2018;72(3):237-43.
8-Yazdi M P. Organization of Solid Waste Recycling Industries in Mashhad Needing to Establish Reconstruction Town. Geography and Development Magazine. 2004:186-47
9-Amirbaigi H. Principles of Environmental Health. Vol. 3. 2010[Persian]
10-Rosell M. SWOT analysis for the improvement of Municipal Solid Waste Management Planning: A Case Study of Iribarren Municipality, Venezuela. IIIEE Master thesis. 2011.
11- aghaee B, Salehi S, Kalantari A. Investigating The Impact Of Environmental Norms On Household Waste Recycling ; A Case Study Of 7 District, Tehran. Study Of Social Issues In Iran. 2015;6(2):215-36.[Persian]
12-Demierbas A. Waste management waste resource facilities and waste conversion processes. Journal of Energy Conversion and Management. 2011;52:1280-7.
13-Moreno-Sanchez RDP, Maldonado JH. Surviving from garbage: the role of informal waste-pickers in a dynamic model of solid-waste management in developing countries. Environment and Development Economics. 2006;11(3):371-91.
14-Nzeadibe TC, Iwuoha HC. Informal waste recycling in Lagos, Nigeria. Communications in Waste & Resource Management (CWRM). 2008;9(1):24-31.
15-Poulsen OM, Breum NO, Ebbehoj N, Hansen A M, Ivens UI, van Lelieveld D. Collection of domestic waste. Review of occupational health problems and their possible causes. Science of the total environment.1995; 170(1-2):1-19
16-Hunt C. Child waste pickers in India: the occupation and its health risks. Environment and Urbanization. 1996;8(2):111-8.
17-Wilson DC, Costas V, Cheeseman C. Role of informal sector recycling in waste management in developing countries. Habitat International. 2006;30(4):797-808.
18-Mumuni I. Examining the Roles and Challenges of Informal Waste Pickers in the Solid Waste Management of the Tamale Metropolis of Northern Ghana. 2016.
19-Mushoufi M, Refahi S. Investigating health problems among workers working in the informal e-waste recycling sector. The 11th National Conference on Occupational Health and Safety, Tehran. 2019.[Persian]
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ایمنی و حوادث ناشی از کار
دریافت: 1402/6/2 | پذیرش: 1402/8/23 | انتشار: 1402/10/10
دریافت: 1402/6/2 | پذیرش: 1402/8/23 | انتشار: 1402/10/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
